Przedstawiamy wyniki konkursu SONATINA 9. Granty na zatrudnienie w jednostkach, prowadzenie badań oraz staże zagraniczne otrzymało 50 osób rozpoczynających karierę w nauce.
SONATINA to szansa dla osób ze stopniem doktora, które chciałyby rozwijać swoją karierę naukową i zdobyć doświadczenie w roli kierownika projektu. W tej edycji o finansowanie mogły ubiegać się osoby, które uzyskały stopień doktora w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r., a także osoby które w momencie składania wniosku nie miały jeszcze stopnia doktora, ale były zobowiązały się go uzyskać do 30 czerwca.
Laureaci SONATINY otrzymują środki na pełnowymiarowe zatrudnienie w jednostce na terenie Polski (innej niż ta, w której uzyskali stopień doktora) przez 24 lub 36 miesięcy oraz prowadzenie badań, czyli np. wynagrodzenia dla wykonawców (tzw. dodatkowe), zakup materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy, wizyty, konsultacje. Muszą także odbyć staż trwający od 3 do 6 miesięcy w zagranicznym ośrodku naukowym.
W dziewiątej edycji konkursu SONATINA do NCN spłynęło 249 wniosków. Były one oceniane w superpanelach, czyli przez zespoły ekspertów powołane dla trzech grup nauk: humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), ścisłych i technicznych (ST) oraz nauk o życiu (NZ). Procedura oceny wniosków w SONATINIE jest tradycyjnie dwuetapowa, jak w większości konkursów grantowych NCN, z tą różnicą, że na II etapie oceny kierownik projektu zapraszany jest dodatkowo na rozmowę kwalifikacyjną w siedzibie NCN.
Finansowanie otrzymało 50 naukowczyń i naukowców, na realizację projektów z obszaru badań podstawowych lub aplikacyjnych. Na liście laureatów znalazło się 15 przedstawicieli nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, 22 osoby reprezentujące nauki ścisłe i techniczne oraz 13 reprezentantów nauk o życiu. Łączna wartość przyznanych im grantów to ponad 44,7 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu w konkursie wyniósł 20,08%.
Listy rankingowe SONATINA 9 w .pdf
Badania laureatów
W grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce w gronie laureatów znalazła się dr Łucja Doradzińska, która na Uniwersytecie Jagiellońskim zrealizuje projekt pt. „Widzimy to czego się spodziewamy, czy to co chcemy zobaczyć? Wspólny wpływ oczekiwań i endogennej uwagi na świadomość wzrokową”. Naukowczyni będzie badać procesy zachodzące w naszych mózgach, które pozwalają nam zbudować w sobie świadomość otaczającego nas świata, na podstawie docierających do nas bodźców zewnętrznych. Szczególną uwagę poświęci roli uwagi oraz oczekiwań w budowaniu subiektywnej świadomości.
Dr Honorata Sroka w Instytucie Badań Literackich PAN zrealizuje projekt poświęcony awangardowym archiwom w Europie Środkowo-Wschodniej. Naukowczyni zbada praktyki archiwalne neo-awangard oraz zajmie się opracowaniem terminu “awangardowe archiwum” poprzez prześledzenie niekonwencjonalnych podejść do kolekcjonowania obiektów w latach 60. i 70. XX wieku.
W grupie nauk ścisłych i technicznych finansowanie otrzymał między innymi dr inż. Matt Hepburn, który zrealizuje grant SONATINA na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowiec wraz z zespołem zajmie się opracowaniem metody wykrywania tkanki nowotworowej, która mogłaby być pomocna podczas operacji usunięcia raka piersi w ramach tzw. chirurgii oszczędzającej. Tego rodzaju operacje przeprowadza się u pacjentek na wczesnym etapie choroby, w celu usunięcie guza przy zachowaniu jak największej ilości zdrowej tkanki piersi. Obecnie chirurdzy nie dysponują narzędziem, które pozwoliłoby im na identyfikację i usunięcie wszystkich komórek nowotworowych podczas operacji. Guzy są usuwane z marginesem, co w praktyce przekłada się na konieczność reoperacji u części pacjentek. Obiecującą metodą obrazowania w tym kontekście jest dynamiczna optyczna tomografia koherencyjna (OCT), która jednak obecnie nie jest w stanie dostarczyć wyników w czasie odpowiadającym czasowi operacji. Celem prac zespołu dra Hepburna będzie opracowanie ulepszonej wersji dOCT.
Dzięki grantowi SONATINA dr Dominika Łuców w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN zajmie się badaniem ameb skorupkowych. Ameby zasiedlają między innymi jeziora i torfowiska, są bardzo wrażliwe na zmiany zachodzące w środowisku, dzięki czemu stanowią doskonałe gatunki wskaźnikowe, wykorzystywane m.in. w rekonstrukcjach paleoekologicznych. Dr Łuców skoncentruje się na ocenie bioróżnorodności i potencjalnego wykorzystania ameb skorupkowych do rekonstrukcji zmian środowiskowych w regionie rolniczym Europy Środkowej, w szczególności do śledzenia procesów eutrofizacji jezior.
Wśród laureatów w grupie nauk o życiu jest dr Aleksandra Tempes, która na Uniwersytecie Warszawskim zrealizuje badania dotyczące mechanizmów leżących u podstaw padaczki noworodkowej. To ciężka choroba neurologiczna, będąca następstwem encefalopatii okołoporodowej – uszkodzenia mózgu spowodowanego zmniejszeniem prężności tlenu we krwi. Padaczka może mieć podłoże genetyczne. W trakcie wcześniejszych badań zrealizowanych we współpracy z naukowcami z Kanady, naukowczyni wzięła udział w odkryciu nowej mutacji genetycznej u dziecka chorego na padaczkę okołoporodową. Teraz w ramach grantu SONATINA przeanalizuje, w jaki sposób nowo odkryta mutacja wpływa na funkcjonowanie neuronów i jakie mechanizmy leżą u podstaw jej związku z padaczką.
Grant SONATINA na Politechnice Gdańskiej zrealizuje dr Michał Pierański. Głównym obszarem jego zainteresowań jest przeciwdrobnoustrojowa inaktywacja fotodynamiczna (aPDI), obiecująca forma terapii zakażeń bakteryjnych, która mogłaby być alternatywą w obliczu rosnącej antybiotykooporności bakterii. Wcześniej zespół z udziałem dra Pierańskiego badał możliwość wykorzystania aPDi do zwalczania zakażeń wywołanych przez Streptococcus agalactiae, szczep bakterii zagrażający życiu noworodków, będący także źródłem infekcji u kobiet w ciąży, osób starszych oraz z obniżoną odpornością. Ostatnio w trakcie prac naukowcy zaobserwowali rozwój tolerancji bakterii na aPDI. W projekcie SONATINA dr Pierański będzie badać, które geny są niezbędne do rozwoju takiej tolerancji.
We wszystkich rozstrzygniętych do tej pory dziewięciu edycjach SONATINY granty o łącznej wartości niemal 279 mln zł otrzymało już 375 naukowczyń i naukowców rozpoczynających kariery. Lista wszystkich projektów SONATINA finansowanych przez NCN wraz z opisami popularnonaukowymi jest dostępna w Bazie projektów NCN.