Rozmawiamy o badaniach, wpływie społecznym i ścieżkach kariery.
Nauka zmienia nasze życie – dzięki badaniom lepiej rozumiemy świat i możemy go mądrzej kształtować. W najnowszym odcinku podcastu NCN rozmawiamy o młodych w nauce – o badaniach, znaczeniu ich pracy i o radach dla tych, którzy dopiero zaczynają.
Gośćmi Anny Korzekwy-Józefowicz są: Agata Starosta, Aneta Pieczka i Maciej Stolarski.
Dr hab. Agata Starosta, biolożka molekularna, jest profesorką w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN. Bada bakterie i mechanizmy antybiotykooporności. Angażuje się w działania na rzecz zmiany polityki naukowej i zwiększenia finansowania NCN (#NCNtotlen).
Dr Aneta Pieczka pracuje w Akademii Leona Koźmińskiego, bada cyfrowe miejsca pracy i wpływ technologii na warunki zatrudnienia. Jest zaangażowana w projekt CHANSE HuLog: Humans in Digital Logistics, uczestniczyła w konferencji Europe and Mobilities, której jednym z partnerów był NCN.
Prof. Maciej Stolarski z Uniwersytetu Warszawskiego zajmuje się psychologią czasu. W 2025 roku otrzymał Nagrodę NCN za badania nad mentalnymi podróżami w czasie – zdolnością, która kształtuje nasze emocje, relacje i umiejętność planowania.
Nauka, która zmienia świat
Badania pomagają zrozumieć rzeczywistość i wpływają na codzienne życie:
Jesteśmy teraz na takim etapie, kiedy postęp technologiczny niejako wyprzedził postęp społeczny. Obserwujemy szereg narzędzi, których używamy w pracy, algorytmy, sztuczna inteligencja, o której tyle się dzisiaj słyszy, i wdrażamy to na hurra. Dlatego myślę, że warto sobie zadać pytanie, i my, jako badacze społeczni takie pytanie sobie zadajemy, jaki to ma wpływ na pracowników, na człowieka, na całe społeczeństwo.
Aneta Pieczka
Zajmuję się bakteriami – mikroorganizmami, które wywołują choroby u ludzi. Coraz powszechniejszym problemem jest dziś antybiotykooporność, właściwie problemem już o skali pandemii. Nasze badania pomagają znaleźć wytrychy w funkcjonowaniu bakterii – takie, które później mogą posłużyć do projektowania nowych antybiotyków.
Agata Starosta
Badam zjawisko, które – jak twierdzą naukowcy porównujący człowieka z innymi gatunkami – jest jednym z ostatnich bastionów tego, co unikalnie ludzkie: zdolnością do mentalnych podróży w czasie. Dzięki niej możemy planować, przewidywać, odraczać gratyfikację, budować refleksję nad sobą. W świecie zdominowanym przez szybkie bodźce i krótkoterminowe emocje ta umiejętność staje się kluczowa. Pozwala rozwijać społeczeństwo bardziej dojrzałe, świadome, zdolne do myślenia o przyszłości. To dla mnie temat fundamentalny – także jako dla psychologa, który bada zjawiska takie jak nadzieja, wdzięczność i odporność psychiczna.
Maciej Stolarski
Jak pracują naukowcy
Doświadczenia i wskazówki dla młodszych badaczek i badaczy:
Rola mentora dla mnie jest niezwykle istotna, bo to niejako od mojego mentora czy szefa, czy przełożonego zależy to, gdzie ja będę dalej. Oczywiście, zależy to również w dużym stopniu ode mnie, ale tutaj to prowadzenie jest też niezwykle istotne. Więc mój sposób nauki to jest taka nauka przez doświadczenie bycia z innymi, obserwowania innych.
Aneta Pieczka
Staram się pomagać młodszym kolegom przy pisaniu grantów, dyskutuję z nimi pomysły i strukturę wniosków. Do tej pory wszystkim, którym pomagałam, udało się zdobyć finansowanie. Staram się też dbać o to, by osoby z mojego zespołu miały swoją widoczność. Jeśli dostaję zaproszenie na wykład, często proponuję, żeby to pierwsza autorka publikacji wystąpiła zamiast mnie. A jeśli chodzi o porażki – one są w tej pracy normą. Czasem grant nie przejdzie, czasem recenzje są trudne, ale nie warto się nimi zadręczać. Przeżyję dzień, dwa i idę dalej. Zdarzyło się, że po odrzuceniu artykułu napisaliśmy do redaktora, wyjaśniliśmy nasze argumenty i decyzja została zmieniona. Warto walczyć, jeśli wiemy, że mamy rację.
Agata Starosta
Żaden z moich grantów nie przeszedł za pierwszym razem. Uczę moich doktorantów, żeby nie utożsamiali odrzuconego projektu z oceną własnej wartości. To nie porażka, tylko sygnał: jeszcze nie teraz. Mamy w psychologii pojęcie mindsetu rozwojowego – nastawienia, które pozwala traktować trudności jak część procesu, a nie jak koniec drogi. Jeśli potraktujesz recenzję jako lekcję, ona naprawdę coś zmieni.
Maciej Stolarski
Posłuchaj rozmowy
Odcinek Młoda nauka, przyszłość teraz dostępny jest na You Tube NCN i w serwisach podcastowych – Spotify i Apple Podcast.