Profesor Tomasz Dietl, przewodniczący Rady NCN, został laureatem japońskiej nagrody Tohoku University International Award – Special Award. Uroczyste wręczenie Nagrody odbędzie w październiku, podczas obchodów Dnia Absolwenta Uniwersytetu Tohoku.

Profesor Dietl jest cenionym na świecie fizykiem teoretycznym, znanym ze swoich prac w dziedzinie spintroniki i materiałów topologicznych. Jego artykuł z 2000 roku opublikowany w Science, w którym zaproponował teorię ferromagnetyzmu w rozcieńczonych półprzewodnikach magnetycznych, jest najczęściej cytowaną publikacją w historii Uniwersytetu Tohoku. Prof. Dietl odegrał kluczową rolę w rozwoju badań nad spintroniką na tej uczelni. Od 1999 roku był profesorem w Instytucie Badań Komunikacji Elektrycznej (Research Institute of Electrical Communication), a w latach 2012–2023 pełnił funkcję głównego badacza (Principal Investigator) w Advanced Institute for Materials Research (AIMR). Profesor był również zaangażowany w międzynarodowy program studiów doktoranckich GP-Spin na Uniwersytecie Tohoku, w ramach którego opiekował się wieloma doktorantami.

Prof. Tomasz Dietl podczas Dni NCN w Rzeszowie, fot. Łukasz Bera Profesor związany jest od lat z Instytutem Fizyki Polskiej Akademii Nauk, gdzie uzyskał habilitację i tytuł profesora. Był tam kierownikiem i założycielem Laboratorium Badań Kriogenicznych i Spintronicznych, a obecnie kieruje Międzynarodowym Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną - MagTop, finansowanym z grantu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Doświadczenie badawcze zdobywał podczas staży podoktorskich w Ecole Polytechnique w Paryżu i na Uniwersytecie Technicznym w Monachium. Pracował też jako profesor wizytujący Uniwersytetu Keplera w Linzu, Uniwersytetu Fouriera w Grenoble, Uniwersytetu Tohoku w Sendai i oraz Uniwersytetu w Orsay. Był też profesorem zwyczajnym w Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego (2004-2016).

Badacz jest laureatem Nagrody im. Marii Skłodowskiej-Curie w Polsce (1997), Nagrody Naukowej im. Aleksandra von Humboldta w Niemczech (2003), Europejskiej Nagrody Fizycznej Agilent Technologies (2005, z Davidem D. Awschalomem i Hideo Ohno) za pionierskie prace, które utorowały drogę do powstania spintroniki półprzewodnikowej, Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2006) oraz Medalu im. Mariana Smoluchowskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego (2010). W 2013 r. otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Uniwersytet Tohoku, który mieści się w mieście Sendai w prefekturze Miyagi, jest jednym z wiodących państwowych uniwersytetów w Japonii. Związki prof. Tomasza Dietla z Uniwersytetem Tohoku sięgają lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wyróżnienie Tohoku University International Award ustanowione zostało w 2022 roku i przyznawane jest osobom związanym z uczelnią, które, poprzez swoją działalność na arenie międzynarodowej, w znaczący sposób przyczyniły się do zwiększenia jej rozpoznawalności na całym świecie.

Przedstawiamy wyniki konkursu SONATINA 9. Granty na zatrudnienie w jednostkach, prowadzenie badań oraz staże zagraniczne otrzymało 50 osób rozpoczynających karierę w nauce.

SONATINA to szansa dla osób ze stopniem doktora, które chciałyby rozwijać swoją karierę naukową i zdobyć doświadczenie w roli kierownika projektu. W tej edycji o finansowanie mogły ubiegać się osoby, które uzyskały stopień doktora w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r., a także osoby które w momencie składania wniosku nie miały jeszcze stopnia doktora, ale były zobowiązały się go uzyskać do 30 czerwca. 

Laureaci SONATINY otrzymują środki na pełnowymiarowe zatrudnienie w jednostce na terenie Polski (innej niż ta, w której uzyskali stopień doktora) przez 24 lub 36 miesięcy oraz prowadzenie badań, czyli np. wynagrodzenia dla wykonawców (tzw. dodatkowe), zakup materiałów i drobnego sprzętu, usługi obce, wyjazdy, wizyty, konsultacje. Muszą także odbyć staż trwający od 3 do 6 miesięcy w zagranicznym ośrodku naukowym.

W dziewiątej edycji konkursu SONATINA do NCN spłynęło 249 wniosków. Były one oceniane w superpanelach, czyli przez zespoły ekspertów powołane dla trzech grup nauk: humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), ścisłych i technicznych (ST) oraz nauk o życiu (NZ). Procedura oceny wniosków w SONATINIE jest tradycyjnie dwuetapowa, jak w większości konkursów grantowych NCN, z tą różnicą, że na II etapie oceny kierownik projektu zapraszany jest dodatkowo na rozmowę kwalifikacyjną w siedzibie NCN.

Finansowanie otrzymało 50 naukowczyń i naukowców, na realizację projektów z obszaru badań podstawowych lub aplikacyjnych. Na liście laureatów znalazło się 15 przedstawicieli nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, 22 osoby reprezentujące nauki ścisłe i techniczne oraz 13 reprezentantów nauk o życiu. Łączna wartość przyznanych im grantów to ponad 44,7 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu w konkursie wyniósł 20,08%.

Listy rankingowe SONATINA 9

Listy rankingowe SONATINA 9 w .pdf

Badania laureatów

W grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce w gronie laureatów znalazła się dr Łucja Doradzińska, która na Uniwersytecie Jagiellońskim zrealizuje projekt pt. „Widzimy to czego się spodziewamy, czy to co chcemy zobaczyć? Wspólny wpływ oczekiwań i endogennej uwagi na świadomość wzrokową”. Naukowczyni będzie badać procesy zachodzące w naszych mózgach, które pozwalają nam zbudować w sobie świadomość otaczającego nas świata, na podstawie docierających do nas bodźców zewnętrznych. Szczególną uwagę poświęci roli uwagi oraz oczekiwań w budowaniu subiektywnej świadomości.

Dr Honorata Sroka w Instytucie Badań Literackich PAN zrealizuje projekt poświęcony awangardowym archiwom w Europie Środkowo-Wschodniej. Naukowczyni zbada praktyki archiwalne neo-awangard oraz zajmie się opracowaniem terminu “awangardowe archiwum” poprzez prześledzenie niekonwencjonalnych podejść do kolekcjonowania obiektów w latach 60. i 70. XX wieku.

W grupie nauk ścisłych i technicznych finansowanie otrzymał między innymi dr inż. Matt Hepburn, który zrealizuje grant SONATINA na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Naukowiec wraz z zespołem zajmie się opracowaniem metody wykrywania tkanki nowotworowej, która mogłaby być pomocna podczas operacji usunięcia raka piersi w ramach tzw. chirurgii oszczędzającej. Tego rodzaju operacje przeprowadza się u pacjentek na wczesnym etapie choroby, w celu usunięcie guza przy zachowaniu jak największej ilości zdrowej tkanki piersi. Obecnie chirurdzy nie dysponują narzędziem, które pozwoliłoby im na identyfikację i usunięcie wszystkich komórek nowotworowych podczas operacji. Guzy są usuwane z marginesem, co w praktyce przekłada się na konieczność reoperacji u części pacjentek. Obiecującą metodą obrazowania w tym kontekście jest dynamiczna optyczna tomografia koherencyjna (OCT), która jednak obecnie nie jest w stanie dostarczyć wyników w czasie odpowiadającym czasowi operacji. Celem prac zespołu dra Hepburna będzie opracowanie ulepszonej wersji dOCT.

Dzięki grantowi SONATINA dr Dominika Łuców w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN zajmie się badaniem ameb skorupkowych. Ameby zasiedlają między innymi jeziora i torfowiska, są bardzo wrażliwe na zmiany zachodzące w środowisku, dzięki czemu stanowią doskonałe gatunki wskaźnikowe, wykorzystywane m.in. w rekonstrukcjach paleoekologicznych. Dr Łuców skoncentruje się na ocenie bioróżnorodności i potencjalnego wykorzystania ameb skorupkowych do rekonstrukcji zmian środowiskowych w regionie rolniczym Europy Środkowej, w szczególności do śledzenia procesów eutrofizacji jezior.

Wśród laureatów w grupie nauk o życiu jest dr Aleksandra Tempes, która na Uniwersytecie Warszawskim zrealizuje badania dotyczące mechanizmów leżących u podstaw padaczki noworodkowej. To ciężka choroba neurologiczna, będąca następstwem encefalopatii okołoporodowej – uszkodzenia mózgu spowodowanego zmniejszeniem prężności tlenu we krwi. Padaczka może mieć podłoże genetyczne. W trakcie wcześniejszych badań zrealizowanych we współpracy z naukowcami z Kanady, naukowczyni wzięła udział w odkryciu nowej mutacji genetycznej u dziecka chorego na padaczkę okołoporodową. Teraz w ramach grantu SONATINA przeanalizuje, w jaki sposób nowo odkryta mutacja wpływa na funkcjonowanie neuronów i jakie mechanizmy leżą u podstaw jej związku z padaczką.

Grant SONATINA na Politechnice Gdańskiej zrealizuje dr Michał Pierański. Głównym obszarem jego zainteresowań jest przeciwdrobnoustrojowa inaktywacja fotodynamiczna (aPDI), obiecująca forma terapii zakażeń bakteryjnych, która mogłaby być alternatywą w obliczu rosnącej antybiotykooporności bakterii. Wcześniej zespół z udziałem dra Pierańskiego badał możliwość wykorzystania aPDi do zwalczania zakażeń wywołanych przez Streptococcus agalactiae, szczep bakterii zagrażający życiu noworodków, będący także źródłem infekcji u kobiet w ciąży, osób starszych oraz z obniżoną odpornością. Ostatnio w trakcie prac naukowcy zaobserwowali rozwój tolerancji bakterii na aPDI. W projekcie SONATINA dr Pierański będzie badać, które geny są niezbędne do rozwoju takiej tolerancji.

Otwieramy nabór wniosków o finansowanie komponentów badawczych dla naukowczyń i naukowców, którzy wrócą do Polski w ramach programu Polskie Powroty NAWA 2024.

Polskie Powroty NAWA to program Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA), umożliwiający wyróżniającym się polskim naukowcom pracującym za granicą powrót do Polski i prowadzenie badań w polskich uczelniach, instytutach naukowych lub instytutach badawczych. Młodzi i doświadczeni naukowcy mogą się w nim ubiegać o środki na zbudowanie w Polsce własnej grupy projektowej i prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych. Więcej o programie.

Narodowe Centrum Nauki dzięki współpracy z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej finansuje komponenty badawcze realizowane przez naukowców powracających do Polski w ramach Polskich Powrotów NAWA.

OGŁOSZENIE

Nabór wniosków w NCN jest otwarty dla naukowców, którzy otrzymali finansowanie w konkursie Polskie Powroty NAWA 2024 i w których zostały zaplanowane komponenty badawcze. Komponenty muszą mieć pozytywną rekomendację zespołu oceniającego NAWA. Wśród 11 laureatów konkursu Polskie Powroty NAWA 2024 znalazło się 10 takich projektów.

Komponenty badawcze można realizować w ciągu pierwszych 18 miesięcy projektu. Maksymalna wysokość finansowania dla jednego komponentu to 200 tys. zł. Budżet przeznaczony przez Radę NCN na realizację komponentów badawczych w ramach programu Polskie Powroty NAWA 2024 wynosi 2 mln zł.

Wnioski o finansowanie komponentów należy składać w systemie OSF. W NCN zostaną poddane wyłącznie ocenie formalnej, ponieważ ich ocenę merytoryczną przeprowadziła NAWA.

Publikujemy trzecią listę rankingową działań naukowych zakwalifikowanych do finansowania w konkursie MINIATURA 9. Granty o łącznej wartości niemal 2,9 mln zł trafiły do 74 osób.

O sfinansowanie działań naukowych w konkursie MINIATURA 9 mogą starać się naukowczynie i naukowcy, którzy nie byli dotąd laureatami konkursów NCN a stopień doktora uzyskali nie wcześniej niż w 2013 roku. Muszą również posiadać w swoim dorobku co najmniej jedną opublikowaną pracę lub co najmniej jedno dzieło bądź dokonanie artystyczne lub artystyczno-naukowe. Działania obejmujące dowolną tematykę z obszaru badań podstawowych, mogą być prowadzone w formie badań wstępnych, kwerend lub wyjazdów o charakterze naukowym, a maksymalny czas ich realizacji to 12 miesięcy. Całkowity budżet działania musi mieścić się w przedziale 5-50 tys. zł.

Sztuczna inteligencja w humanistyce

W obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce finansowanie otrzymało 26 działań naukowych. Wśród poruszanych przez laureatów tematów znalazł się m.in. wpływ sztucznej inteligencji na różne dziedziny życia i dyscypliny naukowe. Dr Sebastian Zieliński z Politechniki Warszawskiej przeprowadzi kwerendę na temat prawnych aspektów wykorzystania systemów sztucznej inteligencji w śledztwach wewnętrznych. Badania pilotażowe i kwerenda dra Dominika Horodyskiego z Uniwersytetu SWPS będą zmierzać do zmapowania praktyk instytucjonalnych i wyzwań proceduralnych związanych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w arbitrażu pomiędzy inwestorem a państwem. Natomiast dr Paweł Aleksandrowicz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie sprawdzi, jak w odbiorze widzów wypada tłumaczenie napisów filmowych wygenerowane przez AI w porównaniu z tłumaczeniem wykonanym przez człowieka oraz tłumaczeniem post-edytowanym.

Choroby neurodegeneracyjne i neuropsychiatryczne

W naukach o życiu do finansowania zostały zakwalifikowane 22 działania naukowe. W zdecydowanej większości dotyczą one kwestii medycznych związanych z doskonaleniem terapii, poprawą jakości życia pacjentów lub mechanizmów rozwoju różnego rodzaju chorób, m.in. neurodegeneracyjnych i neuropsychiatrycznych. Dr Wojciech Krzeptowski z Instytutu Farmakologii im. J. Maja PAN zbada cytoplazmatyczne G-kwadrupleksy RNA w chorobie Alzheimera, z wykorzystaniem neuronów wyprowadzonych z ludzkich indukowalnych komórek macierzystych (hiPSCs). Dr Kinga Sałaciak z Uniwersytetu Jagiellońskiego, realizując badania wstępne skupi się na celowaniu w szlaki sygnalizacyjne receptora D2 u myszy, w poszukiwaniu szansy na poprawę plastyczności poznawczej w zaburzeniach neuropsychiatrycznych, a dr Krzysztof Szymoński z Uniwersytetu Jagiellońskiego przeanalizuje wpływ czynników środowiskowych na neurodegenerację.

Doskonalsze technologie budowlane

W obszarze nauk ścisłych i technicznych eksperci wyróżnili 26 działań, m.in.  pokazujących wpływ badań podstawowych na przyszłość i doskonalenie technologii budowlanych. Dr Magdalena Małecka z Politechniki Śląskiej przeprowadzi badania wstępne nad nowymi farbami zawierającymi w składzie zaawansowane materiały bazujące na nanowęglach, do potencjalnego wykorzystania w konserwacji budynków. Dr hab. Hanna Koshlak z Politechniki Świętokrzyskiej w ramach badań pilotażowych sprawdzi możliwość integracji fotowoltaiki z oknami ogrzewanymi elektrycznie, w celu zwiększenia efektywności energetycznej budynków.

Lista wszystkich działań zakwalifikowanych do finansowania w konkursie MINIATURA 9

Lista rankingowa nr 3 w konkursie MINIATURA 9 (.pdf)

Statystyki

Finansowanie w poszczególnych grupach nauk:

• nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce – 26 działań o wartości 705 641 zł
• nauki ścisłe i techniczne – 26 działań o wartości 1 129 788 zł
• nauki o życiu – 22 działania o wartości 1 052 927 zł

Finansowanie łącznie: 2 888 356 zł.

Ostatnia szansa na złożenie wniosku

Wnioski w konkursie MINIATURA 9 przyjmujemy jeszcze do końca lipca do godz. 16.00. Zachęcamy do skorzystania z ostatnich dni naboru.

Podczas oceny wniosków eksperci wybrani przez Radę NCN biorą pod uwagę m.in. osiągnięcia naukowe osoby wskazanej do realizacji działania naukowego, poziom naukowy działania, możliwość jego wykonania i potencjalny wpływ na rozwój dyscypliny, zasadność realizacji działania, zasadność planowanych kosztów w stosunku do przedmiotu i zakresu działania naukowego, a także sposób przygotowania wniosku.

Budżet dziewiątej edycji MINIATURY wynosi 20 mln zł i jest podzielony proporcjonalnie na wszystkie miesiące naboru, od lutego do lipca. Przypominamy, że jednym z warunków uzyskania finansowania, oprócz rekomendacji od ekspertów, jest zmieszczenie się wniosku w puli przeznaczonej na dany miesiąc.

Badania nad falami elektromagnetycznymi i grawitacyjnymi zostaną przeprowadzone przez polskich i austriackich naukowców pod kierownictwem dr. hab. Mikołaja Korzyńskiego z Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk.

Celem projektu pt. Soczewkowanie fal elektromagnetycznych i grawitacyjnych jest zrozumienie, jak emitowane przez dalekie obiekty fale, które są dla astronomów najważniejszym źródłem informacji we Wszechświecie, przemieszczają się w czasoprzestrzeni. Badacze podejmą temat teorii rozchodzenia się fal w zakrzywionych czasoprzestrzeniach i zbadają dwa przykłady astrofizycznych źródeł fal: tzw. supermasywną czarną dziurę oraz silnie soczewkowane galaktyki. Naukowcy zbadają, czy możliwe jest wykrycie poprzecznych ruchów takich obiektów oraz soczewek grawitacyjnych względem Układu Słonecznego metodą monitorowania ich dokładnego położenia przez okres ok. 10 lat.

Po stronie austriackiej badaniami pokieruje Marius Adrian Oancea z Uniwersytetu Wiedeńskiego, a polski budżet projektu wyniesie niemal 1,5 miliona złotych. Wniosek został oceniony przez austriacką agencję FWF (Austrian Science Fund), natomiast Narodowe Centrum Nauki zaakceptowało wyniki tej oceny w ramach współpracy w programie Weave.

Weave-UNISONO i procedura agencji wiodącej

Konkurs Weave-UNISONO to efekt wielostronnej współpracy między instytucjami finansującymi badania naukowe, skupionymi w stowarzyszeniu Science Europe. Został ogłoszony w celu uproszczenia procedur składania i selekcji projektów badawczych we wszystkich dyscyplinach nauki, angażujących badaczy z dwóch lub trzech krajów europejskich.

Wyłanianie laureatów opiera się na procedurze agencji wiodącej, w myśl której tylko jedna z instytucji partnerskich odpowiedzialna jest za pełną ocenę merytoryczną wniosku, pozostali partnerzy akceptują wyniki tej oceny.

W ramach programu Weave partnerskie zespoły badawcze składają wnioski o finansowanie równolegle do agencji wiodącej oraz do właściwych dla siebie instytucji uczestniczących w programie. Wspólny projekt musi zawierać spójne plany badań, wyraźnie ukazujące wartość dodaną współpracy międzynarodowej.

Konkurs Weave-UNISONO jest otwarty w trybie ciągłym. Zachęcamy zespoły pragnące podjąć współpracę z partnerami z Austrii, Czech, Słowenii, Szwajcarii, Niemiec, Luksemburga oraz Belgii-Flandrii do zapoznania się z treścią ogłoszenia konkursowego i składania wniosków.

Informujemy, że dziś zostaną wysłane decyzje dla wniosków złożonych w konkursie MINIATURA 9 w czerwcu, które nie zostały zakwalifikowane do finansowania z powodu niespełnienia wymogów formalnych. Uzasadnienia dostępne są w systemie OSF. Prosimy o sprawdzenie statusu wniosku w systemie OSF oraz Elektronicznych Skrzynek Podawczych ESP (ePUAP).

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1045), zwaną dalej: ustawą o doręczeniach elektronicznych oraz obowiązkach spoczywających na Narodowym Centrum Nauki w kontekście w/w ustawy, w związku z treścią art. 147 ust. 5 ustawy o doręczeniach elektronicznych, mając na uwadze zapewnienie sprawności doręczeń i terminowego załatwiania spraw, Narodowe Centrum Nauki odstępuje od wysyłki decyzji Dyrektora Narodowego Centrum Nauki na podstawie ustawy o doręczeniach elektronicznych. Decyzje Dyrektora Narodowego Centrum Nauki doręczane będą na dotychczasowych zasadach tj.: decyzje Dyrektora Narodowego Centrum Nauki doręczane są wnioskodawcy w formie dokumentu elektronicznego na wskazany we wniosku adres elektroniczny. Decyzje Dyrektora Narodowego Centrum Nauki podpisane są elektronicznym podpisem kwalifikowanym w formacie PAdES. Sposób doręczenia decyzji zależy od statusu wnioskodawcy.

Decyzja Dyrektora Narodowego Centrum Nauki będzie doręczana wyłącznie na wskazany we wniosku adres ESP ePUAP. W przypadku gdy wnioskodawca posiada uprawnienia podmiotu publicznego, decyzja wysyłana będzie w trybie Urzędowego Poświadczenia Przedłożenia (zwanym dalej: „UPP”). W przypadku gdy wnioskodawca nie posiada uprawnień podmiotu publicznego decyzja wysłana będzie w trybie Urzędowego Poświadczenia Doręczenia (zwanym dalej: „UPD”).

W przypadku braku decyzji należy sprawdzić poprawność podanego we wniosku adresu ESP ePUAP. W przypadku podania błędnego adresu należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

Już 15 września 2025 r. ogłosimy konkurs OPUS 30+LAP/Weave na projekty badawcze. Jesienny nabór wniosków w konkursie OPUS obejmuje również wnioski na projekty realizowane we współpracy międzynarodowej w oparciu o procedurę agencji wiodącej (LAP) w ramach programu Weave.

Współpraca LAP w konkursie OPUS 30 w programie Weave

W 2025 r. Narodowe Centrum Nauki współpracuje z instytucjami partnerskimi z:

• Austrii (FWF – Austrian Science Fund),
• Czech (GAČR – Czech Science Foundation),
• Słowenii (ARIS – Slovenian Research and Innovation Agency),
• Szwajcarii (SNSF – Swiss National Science Foundation),
• Niemiec (DFG – German Research Foundation),
• Luksemburga (FNR – Luxembourg National Research Fund),
• Belgii – Flandrii (FWO – Research Foundation – Flanders).

NCN, jako agencja wiodąca, przeprowadzi w ramach konkursu OPUS 30 ocenę merytoryczną wniosków OPUS LAP obejmujących realizację dwu- lub trójstronnych projektów badawczych z udziałem zespołów badawczych z Polski oraz z Austrii, Czech, Słowenii, Niemiec, Szwajcarii, Luksemburga i Belgii-Flandrii w ramach programu Weave. W przypadku rekomendowania do finansowania projektów badawczych, NCN przyznaje środki finansowe polskim zespołom badawczym, a właściwe instytucje partnerskie przyznają środki finansowe zagranicznym zespołom.

Jak przygotować wniosek

Do konkursu OPUS 30 będą przyjmowane wnioski OPUS LAP:

• przygotowane przez polskie zespoły badawcze we współpracy z zagranicznymi zespołami badawczymi, zgodnie z wymogami określonymi w ogłoszeniu o konkursie OPUS 30, które zostanie opublikowane na stronie NCN 15 września 2025 r.,
• w dowolnej z dyscyplin naukowych w ramach paneli NCN,
• na realizację badań podstawowych, które nie były i nie są finansowane z NCN ani z innych źródeł,
• w których zaplanowano współpracę naukową opartą na zrównoważonym i komplementarnym wkładzie zespołów badawczych, występujących równolegle o środki finansowe na realizację projektów do właściwych dla nich instytucji finansujących badania w ramach programu Weave. Oznacza to, że wkład każdego z zaangażowanych w realizację projektu zespołów jest znaczący i niezbędny, a zaplanowane dla każdego zespołu zadania uzupełniają się i tworzą spójny, wspólny projekt badawczy. Wniosek OPUS LAP, który w ocenie Zespołu Ekspertów nie spełnia tego kryterium, nie może zostać zakwalifikowany do finansowania.

Wnioski OPUS LAP będą składane do NCN przez polski zespół badawczy, za pośrednictwem systemu OSF do dnia 15 grudnia 2025 r., do godz. 14:00.  Dodatkowo, każdy z zagranicznych zespołów badawczych, zaangażowanych w dany projekt, musi złożyć do właściwej instytucji partnerskiej wniosek o finansowanie w ramach programu Weave, w tym komplet wymaganych przez nią dokumentów, zgodnie z obowiązującymi w tej instytucji terminami i zasadami. Jeśli instytucja partnerska wymaga złożenia w swoim systemie kopii wniosku OPUS LAP, po wysłaniu wniosku w systemie OSF należy wygenerować kompletną wersję anglojęzyczną wniosku w formacie PDF i przekazać ją zagranicznemu zespołowi badawczemu. Wersje wniosku OPUS LAP składanego do NCN i do instytucji partnerskiej muszą być identyczne.

1 czerwca oficjalnie uruchomiono realizację współfinansowanego Partnerstwa Europejskiego One Health Antimicrobial Resistance (OHAMR), które jest realizowane przez 53 instytucje z 30 krajów. Partnerstwo to będzie koordynować i wspierać badania i innowacje w ramach interdyscyplinarnego podejścia „Jedno zdrowie” (One Health approach) w celu rozwiązania problemów i zmniejszenia obciążeń związanych z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe.

W listopadzie 2025 r. zostanie ogłoszony pierwszy konkurs na międzynarodowe projekty badawcze w ramach trzeciego obszaru tematycznego Partnerstwa: Provide innovative and cost-effective treatment options. Szacowany budżet konkursu to 35 mln EUR. Zakres tematyczny oraz wstępny harmonogram i zasady uczestnictwa w konkursie zostaną opublikowane jesienią 2025 r.
w oficjalnej zapowiedzi konkursu, a szczegółowe warunki konkursu będą dostępne w ogłoszeniu, planowanym do publikacji w listopadzie 2025 r.

Zachęcamy do zapoznania się z wstępną informacją o konkursie na stronie Partnerstwa OHAMR: https://ohamr.eu/2025/06/12/research-call-2025/

Partnerstwo OHAMR to 10-letni program realizowany w 2025 - 2035 w ramach Programu Horyzont Europa, jako kontynuacja działań dotychczasowej sieci JPI AMR - Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance. Główne działania Partnerstwa określone są w ramach czterech tzw. programów wdrażania:

• R&I funding programme: finansowanie projektów badawczo-rozwojowych,
• Capacity strengthening programme: wzmacnianie potencjału naukowców i instytucji,
• Data exploitation programme: ułatwianie i promowanie dostępu do danych i infrastruktur badawczych,
• Impact programme: wykorzystanie zdobytej wiedzy i wyników badań na rzecz nowych rozwiązań, strategii czy polityk.

Prezentujemy wyniki konkursu OPUS 28+LAP/Weave na projekty badawcze realizowane przez polskich naukowców we współpracy dwustronnej z zespołami z Austrii, Belgii-Flandrii, Czech i Szwajcarii oraz we współpracy trójstronnej polsko-belgijsko-austriackiej. Finansowanie otrzymało łącznie 31 projektów na kwotę ponad 58 mln zł.

W ramach OPUS 28+LAP/Weave do NCN wpłynęło 2039 wniosków o wartości ponad 3,2 mld zł. Z tego 1823 wnioski na kwotę niemal 3 mld zł stanowiły projekty krajowe, a 216 wniosków na kwotę ponad 320 mln zł to projekty złożone w ramach ścieżki LAP. Wyniki dla krajowych projektów finansowanych w konkursie OPUS 28 zostały opublikowane pod koniec maja, natomiast w czerwcu ogłosiliśmy pierwszą listę rankingową w ramach ścieżki LAP, obejmującą projekty polsko-luksemburskie. Teraz do sfinansowania zostały zatwierdzone wnioski na projekty obejmujące współpracę z zespołami z Austrii, Belgii-Flandrii, Czech oraz Szwajcarii.

Współpraca z Czechami, Austrią, Belgią i Szwajcarią

W tej odsłonie konkursu OPUS LAP Polskie zespoły badawcze zrealizują aż 17 projektów we współpracy z naukowcami z Czech: pięć w obszarze nauk o życiu, sześć w obszarze nauk ścisłych i technicznych oraz sześć z zakresu nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce. We współpracy polsko-austriackiej sfinansowane zostaną trzy projekty: w tym dwa w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce oraz jeden w obszarze nauk ścisłych i technicznych. Dwa projekty, w tym jeden w obszarze nauk o życiu i jeden w obszarze nauk ścisłych i technicznych, będą realizowane przez polskich naukowców razem z zespołami z Belgii-Flandrii. We współpracy ze Szwajcarią zrealizowane zostanie siedem projektów: jeden w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, oraz po trzy w obszarze nauk o życiu i w obszarze nauk ścisłych i technicznych.

Kierownikami polskich zespołów w projektach zatwierdzonych do sfinansowania w ramach publikowanych dzisiaj list rankingowych są naukowczynie i naukowcy afiliowani w jednostkach zlokalizowanych w dziewięciu polskich miastach. Najwięcej projektów zrealizują naukowcy z Warszawy, Wrocławia, Gdańska oraz Łodzi, ale na listach znalazły się również zespoły badawcze z Poznania, Krakowa, Torunia, Katowic oraz Szczecina.

Listy rankingowe OPUS 28+LAP/Weave

Lista rankingowa OPUS 28+LAP/Weave dla projektów dwustronnych polsko-czeskich (.pdf)

Lista rankingowa OPUS 28+LAP/Weave dla projektów dwustronnych polsko-belgijskich (.pdf)

Lista rankingowa OPUS 28+LAP/Weave dla projektów dwustronnych polsko-austriackich (.pdf)

Lista rankingowa OPUS 28+LAP/Weave dla projektów dwustronnych polsko-szwajcarskich (.pdf)

Lista rankingowa OPUS 28+LAP/Weave dla projektów trójstronnych polsko-belgijsko-austriackich (.pdf)

Kolejne wyniki jesienią

W procesie zatwierdzania projektów rekomendowanych przez ekspertów NCN do finansowania w konkursie OPUS 28+LAP/Weave są jeszcze wnioski LAP obejmujące współpracę z partnerami ze Słowenii oraz Niemiec. Te listy rankingowe opublikujemy do końca października. Harmonogram ogłaszania wyników.

Doręczanie decyzji

Decyzje dyrektora NCN doręczane są tylko wnioskodawcy, nie są przekazywane do wiadomości kierownika projektu w przypadku gdy wnioskodawcą jest podmiot, o którym mowa w art. 27 ust. 1-7 i 9 ustawy o NCN. W przypadku gdy wnioskodawcą jest osoba fizyczna, decyzja nie jest przekazywana do podmiotu wskazanego we wniosku jako podmiot realizujący. Więcej o zasadach doręczania decyzji.

Jak przebiegają pierwsze próby łączenia zasobów krajowych w europejskie cyfrowe środowisko badawcze w ramach Federacji EOSC? Jakie mechanizmy sprawdzają się w tym procesie? W jaki sposób najlepiej zarządzać całością? O tym w krakowskiej siedzibie Narodowego Centrum Nauki rozmawiało ponad pół setki ekspertek i ekspertów reprezentujących 13 kandydackich węzłów Federacji EOSC oraz węzeł europejski EOSC EU Node. Pracowali nad przygotowaniami do inauguracji Federacji podczas listopadowego EOSC Sympozjum.

Spotkanie Grupy Budującej Federację EOSC

Grupa węzłów kandydackich zaangażowanych w fazę pilotażową Federacji EOSC (ang. EOSC Federation Build-up Group) spotkała się 17 i 18 czerwca w siedzibie Narodowego Centrum Nauki w Krakowie, aby omówić postępy w realizacji prac oraz uzgodnić kolejne kroki prowadzące do utworzenia Federacji.

Spotkanie rozpoczęło się od powitania wygłoszonego przez Anetę Pazik-Aybar, kierowniczkę Zespołu ds. Otwartej Nauki Narodowego Centrum Nauki, które było gospodarzem wydarzenia, a jednocześnie pełni rolę instytucji koordynującej polski krajowy węzeł, EOSC-PL. Uczestników przywitali również: Ute Gunsenheimer, Sekretarz Generalna Stowarzyszenia EOSC (EOSC Association), Stefan Liebler z Dyrekcji Generalnej ds. Badań Naukowych i Innowacji Komisji Europejskiej (DG RTD) oraz odczytano list Volkera Beckmanna, Przewodniczącego Rady Sterującej EOSC (EOSC Steering Board).

Wśród uczestników spotkania byli przedstawiciele kandydackich węzłów Federacji EOSC: BBMRI ERIC, CERN, CNR (Blue-Cloud 2026), CNRS (Data Terra) – francuski węzeł krajowy, CSC-IT Center for Science – fiński węzeł krajowy, CVTI SR – słowacki węzeł krajowy, Life Science Research Node (w imieniu: ELIXIR, EMBL, Euro-BioImaging ERIC, Instruct-ERIC), ESRF (PaNOSC), EUDAT, Foundation ICSC – włoski węzeł krajowy, NFDI – niemiecki węzeł krajowy, SURF – holenderski węzeł krajowy oraz EOSC-PL - polski węzeł krajowy.

Węzeł krajowy EOSC-PL obejmuje bezpośrednią współpracą następujące instytucje: Narodowe Centrum Nauki (NCN), Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH, Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW (ICM UW), Politechnikę Gdańską (PG) oraz Instytut Oceanologii PAN. Ponadto w spotkaniu uczestniczyli reprezentanci węzła europejskiego EOSC EU Node z Komisji Europejskiej (DG C NECT), Athena RC i Poznańskiego Centrum Komputerowo-Sieciowego (PCSS).

W czasie sesji plenarnej węzły kandydackie oraz węzeł referencyjny EOSC EU Node przedstawiły informacje o działaniach zrealizowanych w ostatnich trzech miesiącach oraz wyzwaniach, na które się natknęły. Jednym z celów grupy jest przygotowanie naukowych przypadków użycia z Federacji EOSC, które będą prezentowane w czasie EOSC Sympozjum na początku listopada br. W ten sposób zademonstrowana zostanie wartość dodana, jaką Federacja wniesie do europejskiej nauki. Przyniesie ona również korzyści europejskim badaczom dostarczając im cyfrowe środowisko badawcze.

Ważną część spotkania stanowiło omówienie efektów pierwszej próby federowania istniejących zasobów z referencyjnym węzłem - EOSC EU Node, który Komisja Europejska uruchomiła w październiku ubiegłego roku. W drugiej części spotkania omówiono cztery kluczowe tematy: mechanizmy federacyjne (ang. federating capabilities), zasoby (ang. resources), zarządzanie (ang. governance) oraz przypadki użycia (ang. use cases). Tematy te były referowane i dyskutowane przez przedstawicieli grup roboczych[1], które wyodrębniono w pierwszej fazie rozwoju Federacji. Ich zadaniem jest bieżące wypracowywanie wspólnych rozwiązań federacyjnych. Podgrupy regularnie pracują online, ale w Krakowie miały możliwość spotkać się osobiście ustalając kolejne kroki swojej działalności.

Przypadki użycia

W trakcie spotkania osiągnięto porozumienie w sprawie pięciu naukowych przypadków użycia, zaproponowanych przez kandydackie węzły, które zostaną przygotowane do zaprezentowania podczas EOSC Sympozjum:

• badanie wpływu morskich mikrobiomów na sekwestrację węgla;
• zautomatyzowane przepływy pracy między węzłami dot. analizy otwartych danych CERN pochodzących z eksperymentów ATLAS/CMS, które znajdują się na platformie REANA oraz przetwarzania danych obrazowych nauk przyrodniczych i środowiskowych przy użyciu platformy Galaxy;
• PaN-Finder: narzędzie wspomagane sztuczną inteligencją do wyszukiwania wiedzy w zakresie fotonów i neutronów, umożliwiające przeszukiwanie dużych zbiorów danych pochodzących z europejskich infrastruktur badawczych;
• MCVAL: narzędzie do przesiewowego wykrywania raka prostaty, wykorzystujące walidację modeli AI w wielu ośrodkach;
• analiza sekwencjonowania genomowego w celu ułatwienia transgranicznego monitorowania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Kolejne spotkanie w Helsinkach

Spotkanie zakończyło się dyskusją uczestników na temat możliwych kryteriów i procedur dotyczących przyjmowania do Federacji kolejnych węzłów w przyszłości. Proces ten będzie prowadzony przez Trójstronny Zarząd EOSC (Tripartite Governance).

Następne spotkanie stacjonarne grupy węzłów kandydackich do Federacji EOSC zaplanowano na 1-2 października 2025 r., odbędzie się w Helsinkach.