27 listopada zapraszamy na spotkanie z Błażejem Skrzypulcem, laureatem Nagrody NCN 2024 w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce. Filozof z UJ wygłosi wykład we wspólnym cyklu NCN i Copernicus Center.

Dr hab. Błażej Skrzypulec, profesor na Wydziale Filozoficznym UJ, zajmuje się filozofią percepcji w szczególności strukturalnymi aspektami doświadczeń zmysłowych, pozawzrokowymi modalnościami percepcyjnymi oraz percepcją multimodalną. Nagrodę NCN otrzymał za strukturalne aspekty doświadczeń percepcyjnych.

W najbliższą środę opowie o swoich badaniach w cyklu „Nauka w Centrum”, organizowanym przez Copernicus Center i NCN. Spotkanie rozpocznie się o godz. 18.00 i będzie transmitowane na żywo na kanale Copernicus Center. W trakcie spotkania można zadawać pytania na czacie.

Błażej Skrzypulec tak zapowiada swoją prelekcję:

Intuicyjnie wydaje się, że nasze zmysły prezentują rzeczy usytuowane w przestrzeni. Na przykład mogę widzieć, że kubek jest na lewo ode mnie, słyszeć głos dochodzący z bliskiej odległości oraz czuć, że coś dotyka miejsca koło mojego lewego nadgarstka. Jednakże sprawa staje się mniej oczywista, jeśli rozważymy doświadczenia węchowe. Czy faktycznie węch prezentuje zapachy jako ulokowane w przestrzeni lub stojące w przestrzennych relacjach, bądź mające przestrzenne własności jak kształty i rozmiary?

Według części autorów doświadczenia węchowej prezentują co najwyżej, że zapachy są „tu” lub „na zewnątrz”. Jednakże nie brakuje również głosów mówiących, że nasz węch prezentuje „smellscapes”, czyli przestrzenne układy chmur substancji chemicznych. W wykładzie rozważę przestrzenny charakter węchu, odnosząc się do współczesnych koncepcji filozoficznych i wyników badań empirycznych na temat modalności węchowej. W szczególności zaprezentuję główne modele przestrzenności węchu, wskazując na formułowane na ich rzecz argumenty, wymagane przez nie założenia oraz konsekwencje, jakie mają one dla rozumienia zmysłu węchu.

339 naukowczyń i naukowców dołączyło do grona laureatów konkursu MINIATURA 8. Otrzymają ponad 13,7 miliona złotych na realizację działań naukowych. Przedstawiamy wyniki dla wniosków złożonych w lipcu oraz podsumowanie całej tegorocznej edycji konkursu.

MINIATURA to konkurs dla naukowczyń i naukowców, którzy uzyskali stopień naukowy doktora w ciągu ostatnich 12 lat i nie mają jeszcze doświadczenia w samodzielnym kierowaniu projektem badawczym finansowanym przez NCN lub z innych źródeł. W ósmej edycji MINIATURY badacze mogli otrzymać fundusze w wysokości od 5 do 50 tys. zł na realizację działań naukowych trwających do 12 miesięcy, w formie badań wstępnych, pilotażowych, kwerendy, stażu naukowego, wyjazdu badawczego lub wyjazdu konsultacyjnego. Po raz pierwszy w historii konkursu można było zaplanować przeprowadzenie działania w więcej niż jednej z tych form, jeśli było to uzasadnione. Warunkiem koniecznym ubiegania się o finansowanie w konkursie było posiadanie w dorobku co najmniej jednej opublikowanej pracy lub co najmniej jednego dokonania artystycznego lub artystyczno-naukowego.

Działania finansowane w konkursie MINIATURA umożliwiają badaczkom i badaczom znajdującym się na początku swojej drogi naukowej zdobycie pierwszych doświadczeń w systemie granatowym. Realizacja MINIATURY to punkt wyjścia do stworzenia założeń pełnowymiarowego projektu badawczego, o którego finansowanie można następnie wnioskować w konkursach NCN lub innych konkursach krajowych lub międzynarodowych.

W szóstej i zarazem ostatniej odsłonie konkursu MINIATURA 8 finansowanie otrzymało 339 wniosków (spośród 818 złożonych), o łącznej wartości 13 707 056 zł.

Listy rankingowe działań zakwalifikowanych do finansowania w konkursie MINIATURA 8

Lista rankingowa nr 6 w konkursie MINIATURA 8 (.pdf)

Statystyki MINIATURA 8

W ósmej edycji konkursu MINIATURA do NCN we wszystkich miesiącach naboru wpłynęły łącznie 1809 wniosków: 640 w naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce, 533 w naukach ścisłych i technicznych oraz 636 w naukach o życiu.

Na liście laureatów konkursu MINIATURA 8 znajdują się 723 osoby, które zrealizują działania naukowe o wartości niemal 28,78 mln zł. Finansowe wsparcie realizacji takiej liczby działań było możliwe dzięki decyzji Rady NCN, która na swoim listopadowym posiedzeniu podjęła uchwałę o zwiększeniu wysokości środków przeznaczonych na finansowanie działań naukowych w konkursie MINIATURA 8 o niemal 8,78 mln zł, wobec pierwotnie zaplanowanych 20 mln zł. Wskaźnik sukcesu wyniósł niemal 41,27%.

Najwięcej spośród działań zakwalifikowanych do finansowania będzie realizowanych w formie badań wstępnych/pilotażowych, aż 591. Wyjazdy badawcze zrealizują 83 osoby, wyjazdy konsultacyjne – 57 osób, kwerendy przeprowadzi 57 osób a staże naukowe odbędzie 46 osób. Dokładnie sto działań zostanie zrealizowanych w więcej niż jednej z możliwych form.

Granty MINIATURA powędrowały do 150 jednostek na terenie całej Polski. Najwięcej zostanie zrealizowanych na Uniwersytecie Jagiellońskim (45), Politechnice Wrocławskiej (35) oraz Uniwersytecie Warszawskim (32). Dalsze miejsca w pierwszej dziesiątce beneficjentów MINIATURY zajmują Uniwersytet Łódzki (25), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (23), Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (21), Uniwersytet Śląski w Katowicach (21), Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (20) oraz Uniwersytet Wrocławski (17).

Status jednostek – beneficjentów MINIATURY

• uczelnia – 588
• instytut naukowy PAN – 89
• instytut badawczy – 18
• instytut działający w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz – 17
• jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – 7
• Centrum Łukasiewicz – 3
• międzynarodowy instytut naukowy – 1

Nabór i ocena wniosków

Konkurs MINIATURA ma uproszczony tryb wnioskowania oraz oceny, w porównaniu do innych konkursów grantowych Narodowego Centrum Nauki. Wnioski były przyjmowane w trybie ciągłym w okresie od 1 lutego do 31 lipca i były poddawane procesowi oceny w miarę wpływu do NCN.

Wnioski oceniali członkowie zespołu ekspertów powołanego przez Radę NCN dla konkursu MINIATURA 8. Ocena była jednoetapowa, a ostateczna decyzja dla każdego wniosku była wydawana w ciągu maksymalnie 5 miesięcy od jego złożenia. Pierwsze wyniki zostały opublikowane w maju, potem regularnie lista laureatów się powiększała. Wyniki opublikowane dziś to ostatnia lista rankingowa w konkursie MINIATURA 8, znajdują się na niej wnioski, które wpłynęły do NCN w ostatnim miesiącu naboru, tj. w lipcu 2024 i zostały pozytywnie ocenione przez ekspertów.

Wysyłka decyzji

25 listopada 2024 r. zostały wysłane decyzje pozytywne oraz negatywne dla wniosków złożonych w konkursie MINIATURA 8 w lipcu br. Uzasadnienia dostępne są w systemie OSF. Prosimy o sprawdzenie statusu wniosku w systemie OSF. Przypominamy, że decyzje wysyłane są do wnioskodawcy w formie elektronicznej na wskazany adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej (ESP ePUAP). W przypadku braku decyzji należy sprawdzić poprawność adresu ESP podanego we wniosku. Jeżeli podano błędny adres, należy skontaktować się z opiekunem wniosku podanym w systemie OSF.

Sieć JPND wspierająca badania w zakresie chorób neurodegeneracyjnych zapowiada kolejny konkurs na międzynarodowe projekty badawcze, który zostanie ogłoszony w styczniu 2025 r.

Temat konkursu JPND Call 2025 brzmi: Health and social care research with a focus on the moderate and late stages of neurodegenerative diseases. Celem konkursu jest lepsze zrozumienie czynników wpływających na jakość życia pacjentów i ich rodzin oraz opracowanie bardziej adekwatnych koncepcji łatwo dostępnego wsparcia dla osób z chorobami neurodegeneracyjnymi w umiarkowanym i zaawansowanym stadium oraz u schyłku życia. Wnioski złożone w konkursie powinny być oparte o ambitne, innowacyjne oraz multidyscyplinarne badania. Muszą one opierać się na hipotezach i powinny kłaść duży nacisk na nowoczesną, zaawansowaną metodologię.

Wnioski w konkursie JPND Call 2025 będą przyjmowane w procedurze dwuetapowej. Konkurs zostanie ogłoszony na początku stycznia 2025 r. Termin składania wniosków wspólnych wstępnych zaplanowano na początek marca 2025 r. O finansowanie będą mogły starać się konsorcja międzynarodowe złożone z co najmniej 3 zespołów badawczych pochodzących z co najmniej 3 krajów biorących udział w konkursie. Kierownik polskiego zespołu musi posiadać co najmniej stopień naukowy doktora.

Dodatkowe informacje na temat konkursu, w tym opis tematu oraz lista krajów zainteresowanych udziałem w konkursie dostępne są na stronie sieci JPND.

Zapowiedź konkursu ma charakter informacyjny. Szczegółowe warunki zostaną określone w treści oficjalnego ogłoszenia o konkursie.

Kontakt:

dr Jadwiga Spyrka

Alicja Dyląg, tel.:

Wspólnie z Copernicus Center zapraszamy 20 listopada na spotkanie z Wiktorem Lewandowskim. Laureat Nagrody NCN 2024 wygłosi wykład pt. „Jak uzyskiwać samoorganizujące się materiały i po co?”.

Dr hab. Wiktor Lewandowski jest chemikiem, zajmuje się fotoniką i chemią materiałów, jest profesorem na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Badacz otrzymał tegoroczną Nagrodę NCN w obszarze nauk ścisłych i technicznych za przełomową technikę wytwarzania chiralnych nanomateriałów fotonicznych.

O swoich badaniach opowie w cyklu „Nauka w Centrum” organizowanym przez Copernicus Center i NCN. Spotkanie odbędzie się w środę, 20 listopada o godz. 18.00 i będzie transmitowane na żywo na kanale Copernicus Center.

Nanotechnologia, nauka o materiałach i strukturach w skali nanometrów, otwiera przed nami nowe horyzonty. Materiały o rozmiarach miliardowych części metra wykazują właściwości, które mogą zrewolucjonizować wiele dziedzin życia. Już dziś nanotechnologiczne produkty są obecne na rynku – od telewizorów QLED oferujących niespotykaną jakość obrazu po szybkie testy biologiczne, które zwiększyły nasze możliwości diagnostyczne. Umiejętność produkcji niektórych typów nanomateriałów została nagrodzona w 2023 roku Nagrodą Nobla.

Jednak czy naprawdę rozumiemy pełen potencjał nanotechnologii? Czy potrafimy go w pełni wykorzystać, zwłaszcza w kontekście ich silnego oddziaływania ze światłem? To właśnie kontrola interakcji nanomateriałów ze światłem może być kluczem do szybkiego rozwoju optoelektroniki czy fotoniki.

Badania zespołu prof. Lewandowskiego wpisują się w drogę rozwoju nanotechnologii i pokazują, że możliwe jest uzyskanie helikalnej organizacji nanocząstek za pomocą ciekłych kryształów. Taka samoorganizacja prowadzi do tworzenia materiałów o właściwościach chiralnych, rozróżniających światło o przeciwnych kołowych polaryzacjach. Strategia zaproponowana przez naukowców jest skalowalna i może być stosowana do różnych typów nanomateriałów. Co więcej, w pewnym sensie wykracza poza to, co w nanotechnologii osiągnęła natura. To dowód na to, że poprzez zrozumienie i wykorzystanie zasad samoorganizacji możemy kreować materiały o niespotykanych dotąd właściwościach.

Sieć JPIAMR ogłosiła wyniki 17. konkursu na międzynarodowe projekty badawcze z zakresu oporności na antybiotyki. Wśród trzynastu nagrodzonych projektów są trzy z udziałem zespołów z Wrocławia i Warszawy, które otrzymają z NCN ponad 4,2 mln zł.

Głównym celem tegorocznego konkursu pod nazwą Interventions moving forward to promote action to counteract the emergence and spread of bacterial and fungal resistance and to improve treatments było podjęcie działań przeciwko narastającemu globalnemu zagrożeniu związanemu z rozprzestrzenianiem się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze) poprzez finansowanie międzynarodowych projektów badawczych mających na celu poprawę, porównanie i ocenę skuteczności, opłacalności i wykorzystania istniejących interwencji przeciwko zakażeniom bakteryjnym lub grzybiczym i/lub zaprojektowaniu nowych interwencji przeciwko zakażeniom grzybiczym.

W konkursie IMPACT wnioski mogli składać naukowcy pracujący w polskich jednostkach, którzy planują realizację międzynarodowych projektów badawczych we współpracy z partnerami z 19 krajów na całym świecie. Na zaproszenie do konkursu odpowiedziały 154 międzynarodowe konsorcja; na liście laureatów znalazło się ostatecznie 13 międzynarodowych projektów, z których 3 realizowane będą z udziałem badaczy z Polski. NCN przeznaczy na ten cel ponad 4,2 mln PLN.

• PHASEK – Połączenie bakteriofagów i innych środków przeciwbakteryjnych jako strategia zwalczania wielolekoopornych bakterii E. coli i K. pneumoniae

Kierownikiem polskiego zespołu jest prof. dr hab. Krystyna Dąbrowska z Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. Projekt otrzyma finansowanie wynoszące ponad 1,2 mln PLN.

• PHAGES-AntiPERS – Strategie terapii fagowej przeciw bakteryjnym komórkom przetrwałym

Kierownikiem polskiego zespołu jest prof. dr hab. Zuzanna Drulis-Kawa z Uniwersytetu Wrocławskiego. Budżet projektu to ponad 1,2 mln PLN.

• FunHitDisco – Platforma do wysokoprzepustowego poszukiwania związków przeciwgrzybiczych

Kierownikiem polskiego zespołu jest dr Maria Klimecka z Uniwersytetu Warszawskiego. Na swoje badania otrzyma ponad 1,7 mln PLN.

Narodowe Centrum Nauki zaprasza na webinar szkoleniowy dla pracowników jednostek naukowych zaangażowanych w obsługę administracyjną projektów badawczych, staży i stypendiów finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki.

Spotkanie odbędzie się 10 grudnia 2024 r. o godz. 10:00 za pośrednictwem platformy Clickmeeting. Podczas webinaru zostaną przybliżone zagadnienia związane z realizacją projektu badawczego takie jak: przygotowanie i składanie wniosków w konkursach NCN, podpisanie umowy o realizację projektu, aneksowanie umów, raportowanie w projekcie oraz zagadnienia z zakresu wynagrodzeń i stypendiów w projektach NCN oraz kontroli projektu w jednostce.

Szkolenie poprowadzą pracownicy NCN bezpośrednio zaangażowani w proces obsługi i rozliczenia projektów badawczych.

W celu zapewnienia wysokiej jakości spotkania oraz komfortu kontaktu z Państwem planowana liczba uczestników została ograniczona do 40 osób. Przy rekrutacji decydować będzie kolejność zgłoszeń, niemniej jednak zastrzegamy pierwszeństwo kwalifikacji dla pracowników jednostek, którzy do tej pory nie brali udziału w warsztatach.

Zgłoszenia przyjmowane będą do 29 listopada 2024 r. za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego. Potwierdzenie udziału zostanie przesłane do Państwa drogą e-mailową po zakończeniu naboru zgłoszeń. Zwracamy uwagę, że samo wysłanie zgłoszenia na webinar nie stanowi potwierdzenia udziału.

Dariusz Wieczorek, minister nauki, spotkał się z członkami Rady oraz przedstawicielami biura NCN. Rozmowy dotyczyły m.in. finansowania nauki, funkcjonowania agencji oraz powołania zespołu ds. bieżącej współpracy między MNiSW a NCN.

Posiedzenie Rady NCN z udziałem ministra Dariusza Wieczorka, fot. MNiSW – NCN jest bardzo ważną instytucją, jeżeli chodzi o polską naukę. Będziemy starali się, żeby środki finansowe na realizację zadań NCN po prostu w budżecie państwa się znalazły – mówił Dariusz Wieczorek 14 listopada w Krakowie.

W tym roku dotacja dla NCN na finansowanie projektów badawczych wzrosła o 200 mln złotych. We wrześniu Rada NCN apelowała o wzrost budżetu NCN w 2025 roku o 300 mln złotych na badania i o 2 mln na funkcjonowanie instytucji. Zgodnie z przyjętym przez rząd projektem budżetu państwa finansowanie agencji ma zwiększyć się o znacznie niższą sumę – 50 mln złotych. W trakcie spotkania w Krakowie minister podkreślał, że proces legislacyjny jest w toku i że istnieje jeszcze szansa na zmianę wysokości dotacji.

– W tej sprawie jesteśmy po jednej stronie. Jeśli chodzi o NCN, to jestem dobrej myśli – mówił.

Szef resortu nauki jednocześnie zaznaczył, że „kluczową sprawą jest w tej chwili bezpieczeństwo” i że gros środków publicznych przeznaczanych jest na armię i zbrojenia. W przyszłym roku budżet w dyspozycji ministra obrony narodowej ma wynieść 186 mld złotych. – Ja to wiem i każdy minister wie, że ze względu na sytuację geopolityczną być może z jakichś swoich aspiracji trzeba zrezygnować – mówił.

Prof. Krzysztof Jóźwiak, dyrektor NCN, zwrócił uwagę, że w dzisiejszych realiach zbrojenia to „nie tylko czołgi czy armaty”, ale także takie obszary jak cyberbezpieczeństwo czy ochrona społeczeństwa przed manipulacjami i dezinformacją. – Właśnie w tym obszarze widzę – i myślę, że nie tylko ja – dużą rolę nauk podstawowych – mówił. Zadeklarował, że NCN przygotuje strategię, która umożliwiłaby przeznaczenie pewnej części budżetu militarnego na konkursy agencji związane z tymi zagadnieniami. Uczestnicy dyskusji zwrócili także uwagę na możliwość organizowania przez NCN konkursów dotyczących m.in. zdrowia czy bezpieczeństwa energetycznego. Propozycja przygotowania takiej strategii spotkała się z zainteresowaniem ministra Wieczorka i obietnicą rozmów z ministrem obrony narodowej.

Członkowie Rady i dyrektor NCN podkreślali również konieczność zwiększenia finansowania samej instytucji oraz umożliwienia jej większej elastyczności w wydawaniu środków, co pozwoliłoby m.in. na zwiększenie wynagrodzeń. – Jednym z mierników jakości pracy agencji na całym świecie jest bardzo dobry współczynnik kosztów funkcjonowania biura w stosunku do przyznawanych grantów. NCN wypada tutaj bardzo dobrze. To dowód, że pracownicy agencji wykonują swoje obowiązki na wysokim poziomie i warto ich wspierać w tej pracy – podkreślał prof. Tomasz Dietl z Rady NCN.

Prof. Krzysztof Jóźwiak zaznaczył, że koszty funkcjonowania agencji nie przekraczają 3% środków przeznaczanych na granty, co jest „wyjątkowym wynikiem”. – Prawda jest taka, że w całym systemie najważniejsi są ludzie – mówił.

W trakcie spotkania członkowie Rady zwracali uwagę na potrzebę powołania zespołu roboczego zajmującego się bieżącą współpracą między MNiSW a agencją. Podkreślano, że istotne byłoby stworzenie przestrzeni do regularnych spotkań przedstawicieli Rady NCN i biura agencji z osobami delegowanymi przez ministerstwo – niekoniecznie samym ministrem, lecz odpowiednio wyznaczonymi reprezentantami. – Planujemy powołanie zespołu, który będzie zajmował się tymi sprawami na poziomie operacyjnym i podejmował niezbędne decyzje – zapewnił szef resortu nauki.

Trzynaście dwustronnych polsko-niemieckich projektów badawczych oraz trzy projekty trójstronne z dodatkowym udziałem naukowców z Austrii i Czech otrzymało finansowanie w konkursie OPUS 26+LAP/Weave. Wartość prac polskich zespołów to niemal 29,8 mln zł.

Konkurs OPUS to największy program grantowy NCN, który w swojej jesiennej odsłonie umożliwia ubieganie się o finansowanie projektów realizowanych przez naukowców we współpracy międzynarodowej w ramach programu Weave. Program upraszcza ścieżkę ubiegania się o środki na dwu- lub wielostronną współpracę badawczą z naukowcami z Austrii, Czech, Niemiec, Słowenii, Szwajcarii, Luksemburga i Belgii-Flandrii. Według założeń Weave projekty są oceniane raz, przez agencję w jednym z tych krajów, a pozostałe agencje finansujące zatwierdzają wyniki oceny i na jej podstawie przyznają granty również swoim zespołom badawczym.

Ostatnie projekty LAP sfinansowane w konkursie OPUS 26+LAP/Weave to projekty dwustronne z udziałem naukowców z Niemiec i dodatkowym udziałem naukowców z Austrii i Czech w przypadku projektów trójstronnych. Wnioski te były oceniane przez zespoły ekspertów Narodowego Centrum Nauki razem z innymi wnioskami w konkursie OPUS 26, w ramach procedury agencji wiodącej. Wyniki zatwierdziła niemiecka Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG), która będzie finansować prace zespołów z Niemiec, a także Czech Science Foundation finansująca zespoły czeskie oraz Austrian Science Fund finansujący zespoły z Austrii.

Laureaci i ich badania

W grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce finansowanie otrzymały 2 projekty o łącznej wartości niemal 4 mln zł. Wśród laureatów znalazł się m.in. polsko-niemiecki projekt pod kierownictwem prof. Adama Izdebskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, w którym naukowcy będą pracować nad zrozumieniem, dlaczego niektóre społeczeństwa odniosły sukces i przetrwały setki lat, a inne upadły. Badacze w trakcie prac projektowych będą analizować kryzys i odbudowę społeczno-ekologicznych systemów Brandenburgii i Wielkopolski w okresie od 1200 do 1800 r, analizując czynniki wewnętrzne (instytucje, zasoby kulturowe i materialne, stabilność polityczna) oraz zewnętrzne w stosunku do systemu państwowego – środowiskowe (klimat, epidemie) i międzynarodowe (wojny, rynki).

W grupie nauk ścisłych i technicznych finansowanie otrzymało 11 projektów o łącznej wartości ponad 17,8 mln zł. Wśród finansowanych jest projekt pt. „Ciągły proces krystalizacji białek” kierowany przez prof. Dorotę Antos z Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza. Polski zespół we współpracy z naukowcami z Niemiec oraz Austrii będzie pracować nad nową metodą wydzielania i oczyszczania białek rekombinowanych (niezbędnych np. w diagnostyce medycznej czy zastosowaniach terapeutycznych) opartą na krystalizacji, która umożliwi ich produkcję w sposób zrównoważony i wydajny, przy niższych kosztach. Opracowana metoda ma zwiększyć dostępność tych białek dla krajów o średnich i niskich dochodach, aby mogły również korzystać z postępu współczesnej medycyny.

W grupie nauk o życiu na liście laureatów znalazły się 3 projekty o łącznej wartości blisko 8 milionów zł. Grant otrzymała m.in. dr Aleksandra Rutkowska z Gdańskiego Uniwersytetu medycznego, która pokieruje pracami polskiego zespołu we współpracy z zespołem niemieckim w projekcie pt. „Badanie mechanizmów powstawania chorób ośrodkowego układu nerwowego wywołanych infekcjami wirusowymi”. Naukowcy skupią się na przeanalizowaniu, czy zakażenie wirusem Epsteina-Barra (EBV) może być powiązane z zachorowaniem na stwardnienie rozsiane. Wyniki ich prac mogą przyczynić się do zrozumienia, w jaki sposób wirus prowadzi do długotrwałych problemów w ośrodkowym układzie nerwowym, co może wpłynąć na zmianę rozumienia chorób autoimmunologicznych.

Lista 16 sfinansowanych projektów z udziałem naukowców z Niemiec, Czech i Austrii w .pdf

Listy rankingowe wszystkich projektów zakwalifikowanych w konkursie OPUS 26+LAP/Weave wraz z opisami popularnonaukowymi

Wyniki OPUS i OPUS LAP

W konkursie OPUS 26+LAP/Weave do NCN wpłynęło 1737 wniosków na łączną kwotę niemal 2,6 mld zł. W pierwszej turze rozstrzygnięć granty o łącznym budżecie 441 mln zł otrzymało 267 badaczy na realizację projektów, które nie obejmują współpracy w programie Weave. Wyniki dla projektów OPUS LAP realizowanych wraz z partnerami z Austrii, Belgii-Flandrii, Czech oraz Szwajcarii zostały ogłoszone w lipcu, kiedy do listy laureatów dołączyło 29 projektów międzynarodowych finansowanych w ramach programu Weave o łącznej wartości ponad 42,34 mln zł. W sierpniu finansowanie w wysokości 1,4 mln zł otrzymał projekt polsko-luksemburski, zaś na początku listopada kolejne 5 grantów o wartości ponad 7,5 mln zł otrzymały zespoły, które zaplanowały współpracę z naukowcami ze Słowenii.

Wyniki dla projektów OPUS LAP z udziałem naukowców z Niemiec oraz – w przypadku projektów trójstronnych – z udziałem badaczy z Austrii oraz Czech to ostatnie wyniki dla konkursu OPUS 26+LAP/Weave. Finansowanie otrzymało 11 projektów z list podstawowych oraz 5 projektów umieszczonych pierwotnie przez ekspertów NCN na listach rezerwowych. Więcej o listach rezerwowych.

Po uwzględnieniu wszystkich rozstrzygnięć, ostateczna lista projektów zakwalifikowanych do finansowania w konkursie OPUS 26+LAP/Weave liczy 318 pozycji, o łącznej wartości ponad 522 mln zł.

Wysyłka decyzji

Decyzje dla wniosków zakwalifikowanych do finansowania w konkursie OPUS 26+LAP/Weave obejmujące współpracę dwustronną z udziałem zespołów z Niemiec oraz współpracę trójstronną z udziałem zespołów z Niemiec, Czech i Austrii zostały wysłane 15 listopada. Decyzje dyrektora Narodowego Centrum Nauki doręczane są wnioskodawcy w formie dokumentu elektronicznego na wskazany we wniosku adres elektroniczny. Zasady doręczania decyzji dyrektora NCN

Od stycznia 2025 roku Narodowe Centrum Nauki oficjalnie zostanie koordynatorem partnerstwa europejskiego Social Transformations and Resilience. Agencja będzie jedyną instytucją z tej części Europy, która poprowadzi taką inicjatywę.

– To nie tylko prestiż, ale przede wszystkim realna szansa, by kształtować tematykę przyszłych konkursów oraz główne założenia partnerstwa, tak aby uwzględniały również polskie priorytety – mówi dr Malwina Gębalska, zarządzająca zespołem ds. partnerstwa w NCN.

Partnerstwa łączą Komisję Europejską, instytucje publiczne oraz sektor prywatny w poszukiwaniu odpowiedzi na najważniejsze wyzwania, przed jakimi staje Europa, takie jak zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie środowiska, utrata bioróżnorodności czy transformacja cyfrowa. Partnerstwa są kluczowym elementem programu Horyzont Europa i znacząco przyczyniają się do rozwoju Europejskiej Przestrzeni Badawczej oraz realizacji politycznych priorytetów UE.

W latach 2021-2024 powstało 50 takich inicjatyw. W latach 2025-2027 planowane jest utworzenie kolejnych dziewięciu, w tym partnerstwa Social Transformations and Resilience (STR). Poza inicjatywą dotyczącą ochrony dziedzictwa kulturowego, będzie to jedyne partnerstwo w obszarze nauk humanistyczno-społecznych. STR będzie organizować konkursy na międzynarodowe projekty badawcze z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, a także opracowywać i testować narzędzia oraz polityki mające na celu zwiększenie odporności krajów na katastrofy i wyzwania społeczne wynikające ze zmian klimatycznych, demograficznych, postępu technologicznego oraz niespodziewanych kryzysów, takich jak wojna czy pandemia.

Inicjatywa będzie wspierać tworzenie polityki opartej na badaniach naukowych w czterech głównych obszarach: modernizacja systemów ochrony społecznej i usług podstawowych, przyszłość pracy, wspieranie edukacji i rozwijanie umiejętności oraz sprawiedliwa transformacja w kierunku neutralności klimatycznej. Przez najbliższe dwa lata partnerstwo będzie pracować nad uszczegółowieniem tych zagadnień. W efekcie prac powstanie m.in. Strategic Research and Innovation Agenda, która następnie zostanie przedstawiona Komisji Europejskiej. Kierowniczka zespołu ds. STR w NCN zapowiada, że proces tworzenia strategii będzie prowadzony w bardzo otwarty sposób. – Chcemy ustalić, jakie badania są Europie naprawdę potrzebne – co już wiemy, a co jeszcze powinniśmy zbadać, jakie kwestie są warte uwagi i jakie działania związane z politykami społecznymi warto podjąć – tłumaczy Malwina Gębalska.

W grupie krajów współtworzących obecnie partnerstwo znajdują się Niemcy, Francja, Belgia, Irlandia, Szwecja, Włochy i Polska. Docelowo inicjatywa może zjednoczyć około 100 podmiotów, w tym przede wszystkim ministerstwa oraz agencje finansujące naukę. Wśród partnerów i interesariuszy partnerstwa znajdą się również uczelnie, instytuty badawcze, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia oraz podmioty spoza sektora akademickiego z kilkudziesięciu państw.

– Zaczniemy od przeglądu stanu badań przygotowanego przez europejskich naukowców, a następnie przeprowadzimy konsultacje poprzez organizację warsztatów oraz za pośrednictwem platformy online. Na tej platformie naukowcy i inni interesariusze będą mogli zgłaszać swoje uwagi do czterech głównych filarów tematycznych – dodaje dr Gębalska. W najbliższym czasie NCN będzie zapraszać naukowców z nauk humanistycznych i społecznych do współpracy nad przygotowaniem strategii.

Kierowniczka z NCN zaznacza, że kraje Europy Zachodniej mają bardzo rozwiniętą współpracę na poziomie krajowym i grupy naukowe z dużym doświadczeniem we współtworzeniu agend badawczych i krajowych priorytetów. Kraje z grupy Widening, w tym Polska, dysponują dużo mniejszymi zasobami i doświadczeniem. Teraz jest szansa, że się to zmieni. – Mamy ambicję, aby nasza perspektywa – społeczna, krajowa i naukowa – została uwzględniona w agendzie, szczególnie w obszarach, w których dysponujemy silnymi zespołami badawczymi – mówi Malwina Gębalska.

Faza przygotowawcza partnerstwa potrwa do końca 2026 roku. W pełnym wymiarze inicjatywa będzie funkcjonować w latach 2027-2034. Komisja Europejska przeznaczy na działania partnerstwa około 60 mln EUR, a dodatkowe 60-90 mln EUR zostanie dołożone z budżetów krajów członkowskich i stowarzyszonych.

Szczególnego wsparcia w objęciu przez Centrum roli koordynatora partnerstwa udzieliła NCN Komisja Europejska, która doceniła wcześniejsze doświadczenie agencji w prowadzeniu programów CHANSE i QuantERA ERA-NET Cofund, finansowanych z programu ramowego Horyzont 2020. Poparcie dla NCN jako koordynatora inicjatywy wyrazili minister nauki i minister finansów. Minister finansów zgodził się na przesunięcie środków w budżecie agencji, co umożliwiło utworzenie zespołu ds. partnerstwa w NCN. Minister nauki podpisał oficjalne zlecenie dla NCN na koordynowanie partnerstwa.