713 grantów OPUS i PRELUDIUM od Narodowego Centrum Nauki otrzymają badaczki i badacze na realizację badań podstawowych w polskich jednostkach naukowych. Łączny budżet zakwalifikowanych projektów to niemal 700 mln zł.

Rozstrzygnięte konkursy należą do flagowej oferty Narodowego Centrum Nauki i są ogłaszane regularnie już od niemal 15 lat. Są skierowane do naukowczyń i naukowców, którzy planują realizację projektów badawczych w polskich jednostkach. Tematyka jest dowolna – finansujemy badania ze wszystkich obszarów: od nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce (HS), poprzez nauki ścisłe i techniczne (ST), aż po nauki o życiu (NZ). Projekt musi mieścić się w obszarze badań podstawowych.

OPUS skierowany jest do wszystkich badaczek i badaczy, niezależnie od ich stażu, wieku i poziomu doświadczenia. Granty można realizować z udziałem partnerów zagranicznych lub bez, a także z wykorzystaniem wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych, takich jak akceleratory cząstek, reaktory badawcze, lasery, teleskopy itp. Projekt OPUS można zaplanować na rok, 2, 3 lub 4 lata. Nie ma limitów budżetowych ani określonych wymagań co do składu zespołu realizującego. Granty można przeznaczyć m.in. na wynagrodzenia, stypendia, zakup aparatury naukowo-badawczej, urządzeń, oprogramowania i materiałów, usługi, wyjazdy, wizyty, konsultacje i inne koszty niezbędne do realizacji założeń projektu.

PRELUDIUM to oferta skierowana wyłącznie do badaczek i badaczy bez stopnia doktora. W tym konkursie można ubiegać się o granty o określonym czasie trwania i budżecie: 70, 140 lub 210 tysięcy na projekty trwające rok, dwa lub trzy lata. Obowiązkowo należy zaangażować opiekuna naukowego, który będzie wspierać kierownika w pracy.  Projekt może być związany z tematem pracy doktorskiej, ale nie jest to wymagane. Obrona doktoratu nie jest warunkiem rozliczenia projektu.

Listy rankingowe

Listy rankingowe OPUS 29 w .pdf

Listy rankingowe PRELUDIUM 24 w .pdf

Statystyki

W obydwu konkursach do NCN wpłynęły 5044 wnioski, na łączną kwotę niemal 4,4 mld zł.

W konkursie OPUS 29 wpłynęło 2538 wniosków. Do drugiego etapu oceny merytorycznej przeszło 736 wniosków, a do finansowania eksperci NCN zakwalifikowali 344 wnioski na łączną kwotę ponad 636,1 mln zł. Wskaźnik sukcesu w konkursie wyniósł 13,55%.

W PRELUDIUM 24 spłynęło 2506 wniosków, w drugim etapie ocenianych było 758, a ostatecznie do finansowania zostało zakwalifikowanych 369 wniosków o łącznej wartości ponad 61,6 mln zł. Wskaźnik sukcesu wyniósł 14,72%.

Rozstrzygnięte dziś edycje OPUS i PRELUDIUM spotkały się z rekordowym zainteresowaniem polskiego środowiska naukowego. W porównaniu do konkursów ogłoszonych rok temu, zanotowaliśmy wyraźny wzrost liczby wniosków – w OPUS otrzymaliśmy 11% wniosków więcej niż przed rokiem, w PRELUDIUM 19% więcej. Te liczby pokazują, że naukowcy pracujący w Polsce są aktywni, mają bardzo dobre pomysły badawcze i – co ważne – chcą je realizować w kraju.

Kwota przeznaczona przez Radę NCN na konkurs OPUS 29 to najwyższy nominalnie budżet tego rodzaju konkursu od początku istnienia NCN. Wzrost ten jednak, z powodu ograniczeń budżetowych Centrum, nadal jest zbyt niski i nie odpowiada na zapotrzebowanie ze strony polskiego środowiska naukowego. Koszty prowadzenia badań niezmiennie rosną, a co za tym idzie, zwiększa się przeciętna kosztochłonność pojedynczego projektu, co znacząco wpływa na poziom wskaźników sukcesu w konkursie.

* w zestawieniu nie ujęto konkursu OPUS 28, który zawiera dodatkowo ścieżkę LAP/Weave i z tego względu nie jest wprost porównywalny z wiosennymi edycjami konkursów OPUS.

Jak oceniane były wnioski?

Wnioski były oceniane zgodnie z dwustopniową procedurą oceny merytorycznej peer-review, w ramach paneli dziedzinowych. To model stosowany przez NCN od pierwszej edycji konkursów, czyli od 2011 roku. Na każdym z dwóch etapów wniosek otrzymuje co najmniej dwie opinie eksperckie, a jego ocena nie jest prostą wynikową tych opinii, lecz jest dyskutowana i ostatecznie ustalana przez zespół ekspertów podczas posiedzenia panelowego. Eksperci sporządzają swoje rekomendacje zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą i kompetencjami. Ekspertów do oceny wniosków w NCN wybiera Rada NCN, a podstawą wyboru jest doskonałość naukowa i brak konfliktu interesu. Obecnie 99% opinii sporządzanych w ramach procedur konkursowych NCN to opinie sporządzone przez ekspertów z zagranicy.

Webinar dla laureatów PRELUDIUM

Zapraszamy laureatów konkursu PRELUDIUM 24, którzy będą realizować swój pierwszy projekt badawczy finansowany przez NCN do udziału w pilotażowym webinarze szkoleniowym dotyczącym realizacji projektów badawczych. W trakcie spotkania przedstawimy najważniejsze informacje dotyczące podpisania umowy, wprowadzenia zmian oraz raportowania z projektu, które mogą okazać się pomocne na etapie realizacji badań.

Webinar odbędzie się 9 grudnia 2025 roku o godz. 10.00 na platformie Clikmeeting. Zaproszenie do udziału będą wysłane drogą mailową, na adres kierownika projektu wskazany we wniosku.

W czwartej edycji międzynarodowego konkursu SHENG na polsko-chińskie projekty badawcze zostanie sfinansowanych 21 projektów o łącznej wartości ponad 38 mln zł.

W rozstrzygniętym właśnie konkursie badacze i badaczki mogli składać wnioski w wybranych dziedzinach w ramach trzech grupach nauk. Na 337 złożonych wniosków 229 dotyczyło nauk ścisłych i technicznych, 103 – nauk o życiu, a jedynie 5 nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce. Do finansowania zakwalifikowano 13 projektów z grupy nauk ścisłych i technicznych na łączną kwotę niemal 22,5 mln zł i 8 z grupy nauk o życiu na kwotę blisko 16 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu w konkursie wyniósł 6,23 %.

Lista rankingowa

Lista rankingowa SHENG 4 w .pdf

Polipeptydy w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów

Jednym z projektów, który otrzymał finansowanie w obszarze nauk ST, jest projekt „Synteza i funkcjonalizacja hiperrozgałęzionych polipeptydów w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów” pod kierownictwem dr hab. Moniki Goseckiej z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk. Choroba zwyrodnieniowa stawów to powszechne schorzenie osób starszych, prowadzące do bólu, sztywności i ograniczenia ruchu, a obecne leczenie – oparte na lekach przeciwzapalnych i operacjach wymiany stawu – nie pozwala na regenerację chrząstki i często wiąże się z działaniami niepożądanymi. W zdrowym stawie chrząstka jest dobrze nawilżona, co zapewnia bardzo niskie tarcie, lecz w chorobie ulega ona degradacji i traci elastyczność. Stosowane dziś zastrzyki z kwasu hialuronowego mają ograniczoną skuteczność, szybko się rozkładają i wymagają częstych iniekcji. Projekt badawczy ma na celu opracowanie nowych preparatów do iniekcji dostawowych na bazie specjalnie zaprojektowanych, hiperrozgałęzionych polipeptydów, które dzięki odpowiedniej strukturze będą trwałe, łatwe do wstrzyknięcia, zapewnią lepsze smarowanie stawu i umożliwią jednoczesne dostarczanie leków. W ramach prac zostanie zsyntetyzowana i przebadana biblioteka polipeptydów o różnych właściwościach, a zdobyta wiedza pozwoli określić zależności między budową tych cząsteczek a ich działaniem biologicznym, co może doprowadzić do stworzenia skuteczniejszych metod leczenia zwyrodnienia stawów.

Od naturalnych łąk do zrównoważonego rolnictwa

W naukach o życiu sfinansowane zostaną m.in. badania dr. inż. Piotra Niezgody z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie dotyczące bioróżnorodności i funkcjonalności grzybów mykoryzowych. W obliczu rosnącej populacji i zmian klimatycznych szczególnego znaczenia nabiera zrównoważone rolnictwo, które ogranicza stosowanie nawozów i pestycydów, zastępując je rozwiązaniami opartymi na naturalnych mikroorganizmach. Jednymi z najważniejszych są arbuskularne grzyby mykoryzowe (AGM), żyjące w symbiozie z większością roślin lądowych i poprawiające ich wzrost, odżywienie oraz odporność na stres. Mimo ich znaczenia w ekosystemach oraz potencjału dla rolnictwa, wciąż niewiele wiadomo o globalnej różnorodności AGM, ich funkcjonowaniu, reakcji na zmiany klimatyczne czy sposobach skutecznego wykorzystania w praktyce. Projekt "Bioróżnorodność i funkcjonalność arbuskularnych grzybów mykoryzowych: od naturalnych łąk do zrównoważonego rolnictwa" ma na celu zapełnienie tych luk poprzez kompleksowe badania zbiorowisk AGM w naturalnych łąkach i gruntach rolnych Chin i Polski, różniących się klimatem i właściwościami gleb. Wykorzystane zostaną nowoczesne metody, takie jak sekwencjonowanie DNA, analizy filogenetyczne, izolacja pojedynczych zarodników czy testy funkcjonalności mykoryzowej, aby określić strukturę i rolę tych zbiorowisk, zrozumieć wpływ rolnictwa na ich symbiozę z roślinami oraz zbadać ich odpowiedź na czynniki środowiskowe. Wyniki pozwolą rozszerzyć wiedzę o ekologii i ewolucji AGM, wesprą ochronę bioróżnorodności, ułatwią ich praktyczne zastosowanie w rolnictwie i przyczynią się do klasyfikacji nowych gatunków, m.in. w ramach tworzonego transkontynentalnego banku zasobów AGM. Projekt rozwija dotychczasowe wspólne badania, które już doprowadziły do opisania nowych gatunków grzybów mykoryzowych w 2022 r.

Lista wszystkich projektów nagrodzonych w konkursie SHENG 4 wraz z opisami popularnonaukowymi

Konkurs SHENG 4

Międzynarodowy, dwustronny konkurs SHENG 4 na polsko-chińskie projekty badawcze jest organizowany przez Narodowe Centrum Nauki wspólnie z chińską agencją National Natural Science Foundation of China (NSFC), zgodnie z procedurą oceny równoległej. Oznacza to, że obie agencje prowadzą równoległą ocenę formalną i merytoryczną wniosków, a finansowanie otrzymają tylko te projekty, które uzyskają jednocześnie rekomendację NCN i NSFC. W konkursie SHENG 4 można było składać wnioski obejmujące badania podstawowe w wybranych obszarach dyscyplin objętych panelami HS6_01-HS6_08, HS6_14-HS6_15, ST4, ST5, ST8 i ST11 oraz NZ1-NZ9.

Sfinansowane badania będą prowadzone w Polsce i w Chinach, a nad realizacją każdego projektu będzie czuwać dwóch kierowników: jeden po stronie chińskiej, drugi po stronie polskiej. Polski zespół może przeznaczyć otrzymane środki na prowadzenie badań, wynagrodzenie zespołu badawczego, stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokryć inne koszty związane z wydatkami niezbędnymi do realizacji polskiej części projektu badawczego.

W najnowszym odcinku podcastu NCN „Nauka w kraju przyfrontowym” prof. Justyna Chodkowska-Miszczuk, członkini Rady NCN, specjalizująca się m.in. w społeczno-przestrzennych aspektach transformacji energetycznej, oraz dr hab. Michał Parniak, fizyk, lider grupy badawczej w Centrum Optycznych Technologii Kwantowych Uniwersytetu Warszawskiego, pokazują, jak badania stają się realnym fundamentem odporności państwa. Rozmowę prowadzi Anna Korzekwa-Józefowicz.

Audycja skupia się na tym, w jaki sposób wyniki prac badaczek i badaczy wzmacniają zdolność kraju do reagowania na kryzysy. Justyna Chodkowska-Miszczuk zaznaczyła, że „każde wyzwanie rozwojowe, w tym budowanie bezpieczeństwa państwa, wymaga wykorzystania rzetelnej wiedzy opartej na dowodach naukowych”. Badania podstawowe – „niezależnie od tego, czy mówimy o naukach ścisłych, technicznych, społecznych, humanistycznych czy o sztuce” – dostarczają tej wiedzy i umożliwiają „systemowe spojrzenie na problemy bezpieczeństwa, bez którego trudno planować jakiekolwiek działania”. Jak podkreśliła: „badania podstawowe nie są luksusem – są fundamentem funkcjonowania nowoczesnego, odpornego państwa”.

Michał Parniak – twórca pierwszej w Polsce wielomodowej pamięci kwantowej i procesora kwantowego – zwrócił uwagę, że wiele kluczowych technologii powstaje w obszarze badań określanych jako „kwadrant Pasteura”: są to badania podstawowe, które zachowują fundamentalny charakter, ale prowadzone są z myślą o przyszłych zastosowaniach. Jak wyjaśnił, takie podejście pozwala cofnąć się do samych zasad fizyki i budować innowacje od fundamentów, poza ograniczeniami narzucanymi przez istniejące technologie. Dzięki temu możliwy jest rozwój takich rozwiązań, jak tworzone w jego zespole sensory kwantowe oparte na atomach rydbergowskich, znajdujące zastosowanie m.in. w technologii radarowej i komunikacji wymagającej najwyższego poziomu bezpieczeństwa.

Michał Parniak przypomniał także znaną historię z Kongresu USA: gdy dyrektora Fermilabu, Roberta Wilsona, zapytano, w jaki sposób budowany akcelerator wpłynie na zdolności obronne państwa, ten odpowiedział, że to, co powstanie w laboratorium, sprawi, iż kraj będzie „worth defending” – wart obrony. Jak zaznaczył badacz, ta wypowiedź trafnie oddaje sens badań podstawowych: nie powstają z myślą o konkretnym wdrożeniu, ale w perspektywie lat tworzą zasób wiedzy, kompetencji i technologii, który przesądza o poziomie bezpieczeństwa i suwerenności technologicznej państwa.

W rozmowie wybrzmiała perspektywa nauk społecznych i humanistycznych. Justyna Chodkowska-Miszczuk przypomniała, że – jak wskazują analizy badaczy z Johns Hopkins University – „miejscem bitwy jest obecnie umysł ludzki”. Do dezintegracji społecznej wystarczy zamknięcie w bańkach informacyjnych tworzonych przez algorytmy. Dlatego budowanie bezpieczeństwa państwa wymaga innowacji społecznych, akceptacji i świadomej komunikacji, a także badań nad funkcjonowaniem społeczności lokalnych, infrastrukturą krytyczną i transformacją energetyczną.

Współpraca cywilno-wojskowa

Eksperci zgodnie podkreślają, że współpraca sektora cywilnego z wojskowym jest konieczna, aby wojsko mogło korzystać z wiedzy specjalistów i najnowszych wyników badań. Justyna Chodkowska-Miszczuk zwraca uwagę, że jest ona niezbędna nie tylko do reagowania na bieżące zagrożenia, lecz przede wszystkim do ich przewidywania. Jak zaznacza, koncentracja wyłącznie na odpowiedzi „tu i teraz” sprawia, że państwo pozostaje krok w tyle, podczas gdy realne bezpieczeństwo wymaga myślenia o przyszłych scenariuszach i budowania zdolności do ich wczesnej predykcji.

Badaczka wskazuje również, że Rada NCN podejmuje działania, aby Narodowe Centrum Nauki mogło realizować zadania badawcze na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa i organizować konkursy finansowane ze środków pozostających w dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej. Jak zauważa Michał Parniak, finansowanie badań podstawowych z części budżetu wojskowego wzmacnia krajowe kompetencje technologiczne i długofalową odporność państwa.

Budżet NCN wynosi około 1,7 mld zł, budżet MON w 2026 r. ma wynieść około 125 mld zł.

Maciej Stolarski, Łucja Kowalewska i Bartosz Szyszko wystąpią w otwartych wykładach online organizowanych 26 listopada, 10 i 17 grudnia przez Copernicus Center. Transmisje będą dostępne na kanale Centrum Kopernika na YouTube, a później na playliście „Nauka w Centrum”.

Maciej Stolarski, fot. Łukasz Bera/NCN Prof. Maciej Stolarski z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego bada zjawisko mentalnych podróży w czasie. Dostarczył empirycznych dowodów na kluczową rolę myślenia wykraczającego poza chwilę obecną dla jakości i efektywności ludzkiego życia. Dr hab. Łucja Kowalewska pracuje na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się biologią komórki roślinnej, w szczególności strukturą i dynamiką błon plastydowych. Dr hab. Bartosz Szyszko jest profesorem na Uniwersytecie Wrocławskim, specjalizuje się w chemii supramolekularnej, zajmuje się syntezą i badaniem rotaksanów, katenanów i węzłów molekularnych – cząsteczek splecionych mechanicznie, przypominających ogniwa łańcucha.

W październiku cała trójka odebrała Nagrodę NCN 2025, najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla badaczek i badaczy młodszego pokolenia pracujących w Polsce. W najbliższych tygodniach o swoich badaniach opowiedzą w cyklu wykładów online organizowanym przez Centrum Kopernika.

Wykład Macieja Stolarskiego

26 listopada, godz. 18.00: Temporalny nawigator: o codziennych podróżach w czasie

Zdolność do mentalnego podróżowania w czasie pozwala nam wracać do przeszłych doświadczeń i przewidywać skutki przyszłych działań. Dzięki temu możemy planować i lepiej rozumieć własne życie.

– W prezentacji omówię przykłady badań i rozważań teoretycznych, które pozwoliły mi na sformułowanie teorii temporalnego metapoznania, stworzenie modelu temporalnej regulacji emocji, a także umożliwiły naszkicowanie nowego modelu koncepcyjnego – temporalnego nawigatora, ujmującego osobowość jako system poznawczo-afektywny, którego zasadniczą funkcją jest realizacja celów (przyszłość) dzięki uważnemu lub zaangażowanemu byciu tu i teraz (teraźniejszość) z wykorzystaniem doświadczeń, wiedzy i inspiracji zgromadzonych w ciągu życia (przeszłość). Model ten łączy wiedzę o mechanizmach pamięci epizodycznej, prospekcji, regulacji emocji oraz motywacji celowej, ukazując, że to nie pojedyncze treści, lecz dynamiczne operacje na osi czasu organizują ludzką podmiotowość i umożliwiają skuteczną samoregulację. Spróbuję również pokazać, jak temporalny nawigator integruje idee znane z wiodących teorii osobowości. Opowiem także o tym, jak w świetle odkryć psychologii temporalnej można rozumieć istotę psychopatologii (czynnik p), oraz o tym, czy modele temporalne mogą pomóc zintegrować założenia psychologii pozytywnej. Przyjrzę się też temu, czego brakowało dotychczasowym teoriom temporalnym, aby mogły aspirować do miana psychologicznej „teorii wszystkiego” – zapowiada autor.

Maciej Stolarski wystąpił także w podcaście NCN Młoda nauka, przyszłość teraz.

Jak przechowywać dane badawcze? Komu można je udostępniać? Jakie są dobre praktyki w zakresie zarządzania danymi badawczymi? Z tymi i innymi pytaniami mierzą się na co dzień naukowcy.  Odpowiedzi dostarcza nowy kurs online MOOC przygotowany przez Zespół Otwartej Nauki Narodowego Centrum Nauki. Jest dostępny bezpłatnie na platformie Navoica.

Pierwszy anglojęzyczny kurs poświęcony zarządzaniu danymi badawczymi (Research Data Management) jest skierowany do naukowców oraz osób przygotowujących się do prowadzenia badań, a także do wszystkich zainteresowanych zdobyciem wiedzy dotyczącej zarządzania danymi badawczymi i otwartego udostępniania danych. 

– Pomysł na kurs zrodził się z rozmów z naukowcami.  Wszyscy widzimy, że współczesna nauka opiera się na ogromnych ilościach danych, które pochodzą z różnych źródeł. Często te dane generowane są w sposób automatyczny. Ale sama produkcja danych nie wystarczy. Należy wiedzieć jak je uporządkować, przechowywać, udostępniać i ponownie wykorzystywać – zgodnie z zasadami FAIR oraz politykami otwartej nauki (Open Science). Tymczasem wielu naukowców mówiło nam, że brakuje im wiedzy i wsparcia w tym zakresie. Dlatego narodził się pomysł na taki kurs, najpierw w j. polskim, a teraz w odpowiedzi na potrzeby anglojęzycznych badaczy pracujących w Polsce – j. angielskim – mówi dr Aneta Pazik- Aybar, Kierowniczka Zespołu Otwartej Nauki.   

Kurs anglojęzyczny powstał w oparciu o cztery kursy w języku polskim, które na zlecenie NCN przygotowało wcześniej Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego. Powstanie wersji anglojęzycznej skoordynował NCN, dzięki wsparciu otrzymanemu w ramach projektu EOSC Focus.

Moduły i tematy

Kurs został podzielony na sześć modułów tematycznych, obejmujących najważniejsze zagadnienia z obszaru zarządzania danymi badawczymi: od wprowadzenia do otwartej nauki, przez planowanie danych i kwestie prawne, aż po sposoby przechowywania i udostępniania danych w repozytoriach naukowych. Wszystko to z uwzględnieniem wytycznych Narodowego Centrum Nauki i Komisji Europejskiej. 

Z kursu uczestnik dowie się, jak wygląda otwarta komunikacja naukowa oraz polityka otwartej nauki realizowana przez agencje finansujące badania i jak przygotować Plan Zarządzania Danymi (Data Management Plan, DMP) zgodnie z wytycznymi Narodowego Centrum Nauki. Otrzyma także praktyczne wskazówki, jak zarządzać danymi i je udostępniać zgodnie z zasadami FAIR. Co ważne, na kursie będzie można poznać różne typy repozytoriów danych badawczych, ich funkcje oraz sposób ich użycia. Pozwoli to lepiej zrozumieć podstawowe aspekty prawne związane z pracą z danymi badawczymi i ich udostępnianiem.  Po ukończeniu kursu uczestnicy będą wiedzieć jakie są typy i bazy danych, trwałe identyfikatory, metadane oraz pozna rolę data stewarda (opiekuna danych) w instytucji naukowych. 

Kurs jest bezpłatny, a jego ukończenie potwierdza certyfikat. Materiały zostały przygotowane w sposób przystępny dla obiorcy. Uczestnicy mają dostęp nie tylko do dokumentów, ale również do prezentacji, nagrań wideo czy wywiadów z ekspertami. Dużą wartością dodaną kursu jest forum dyskusyjne, na którym można zadawać pytania i wymieniać się doświadczeniem z innymi kursantami. Kurs jest dostępny na platformie NAVOICA do czerwca 2026 r. Za jego przygotowanie odpowiada Zespół Otwartej Nauki.

Prawie dwieście osób dołączyło do grona laureatów MINIATURY 9. Na realizację działań naukowych otrzymają ponad 7,9 mln zł. W tegorocznej edycji konkursu małe granty otrzymało łącznie 627 badaczek i badaczy.

Laureaci MINIATURY to naukowczynie i naukowcy, którzy uzyskali stopień doktora 1 stycznia 2013 roku lub później i mają na swoim koncie co najmniej jedną opublikowaną pracę, dzieło, dokonanie artystyczne lub artystyczno-naukowe. Konkurs pozwala na zdobycie doświadczenia w samodzielnym kierowaniu grantem oraz przygotowanie do startu w innych konkursach NCN. Grant w wysokości do 50 tys. zł można przeznaczyć na realizację działania naukowego w postaci badań wstępnych, kwerendy lub wyjazdu o charakterze naukowym, a także wsparcie mentora w przygotowaniu założeń dalszych badań.

W ostatniej rundzie konkursu MINIATURA 9 oceniane były wnioski, które spłynęły do NCN w lipcu. Spośród 906 złożonych wniosków eksperci NCN zakwalifikowali do finansowania 191 działań o łącznej wartości ponad 7,9 mln zł.

Listy rankingowe działań zakwalifikowanych do finansowania w konkursie MINIATURA 9

Lista rankingowa nr 7 w pdf

Statystki MINIATURA 9

Konkurs MINIATURA 9 był otwarty od początku lutego do końca lipca. W tym czasie do NCN wpłynęło 1946 wniosków o łącznej wartości ponad 70 mln zł: 725 w naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce, 677 w naukach o życiu oraz 544 w naukach ścisłych i technicznych.

Rada NCN początkowo przeznaczyła na finansowanie działań naukowych 20 mln zł, ostatecznie ze względu na duże zainteresowanie konkursem, uwzględniając możliwości finansowe NCN, zwiększyła budżet do niemal 25,3 mln zł. Liczbowy wskaźnik sukcesu ostatecznie wyniósł 32%.

Najwięcej spośród działań zakwalifikowanych do finansowania będzie realizowanych w formie badań wstępnych, aż 537. Wyjazdy o charakterze naukowym zrealizuje 146 osób a kwerendy przeprowadzi 59 osób. Dokładnie 103 działania zostaną zrealizowane w więcej niż jednej z możliwych form.

Status jednostek – beneficjentów MINIATURY

• uczelnia: 516
• instytut naukowy PAN:  72
• instytut badawczy: 21
• instytut działający w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz: 11
• jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną i siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 8

Mentoring NCN

Nowością w tegorocznej edycji MINIATURY była możliwość zaplanowania w budżecie środków na zaangażowanie mentorki lub mentora. To osoba z doświadczeniem w kierowaniu grantami NCN lub ERC, która pomaga osobie realizującej działanie sformułować założenia projektu badawczego i przygotować się do złożenia wniosku w kolejnym konkursie NCN. Koszty mentoringu zaplanowano w 83 wnioskach spośród 627 wniosków zakwalifikowanych do finansowania w dziewiątej edycji MINIATURY.

Ocena wniosków i finansowanie

Wnioski złożone w konkursie MINIATURA są oceniane przez zespół ekspertów wybrany przez Radę NCN spośród wybitnych naukowców, posiadających przynajmniej stopień doktora. Ocena merytoryczna jest jednoetapowa, każdy wniosek otrzymuje co najmniej trzy indywidualne oceny sporządzone przez członków zespołu. Wyniki publikujemy w interwałach miesięcznych. Ostateczne decyzje dla każdego wniosku są wydawane w ciągu 5 miesięcy od jego złożenia.

Prof. Krzysztof Jóźwiak, dyrektor Narodowego Centrum Nauki, został wybrany do zarządu Science Europe na kadencję 2025–2027. Gremium to wyznacza strategiczne kierunki działań organizacji zrzeszającej najważniejsze europejskie agencje finansujące badania naukowe i instytucje badawcze.

Science Europe skupia 40 instytucji z 30 krajów. Reprezentuje je w dialogu z instytucjami unijnymi, przygotowuje rekomendacje dotyczące polityki badawczej oraz wzmacnia współpracę międzynarodową i standardy finansowania badań. NCN jest członkiem Science Europe od 2012 roku, aktywnie uczestniczy w pracach grup roboczych, konsultacjach polityk badawczych oraz inicjatywach wspierających rozwój nauki w Europie.

W skład zarządu (Governing Board) 2025–2027 wchodzą:

• Mari Sundli Tveit, President (Research Council of Norway) – przewodnicząca; wybrana na drugą kadencję
• Marcel Levi (Dutch Research Council, NWO) – wiceprzewodniczący
• Francisco Javier Moreno Fuentes (Spanish National Research Council, CSIC) – wiceprzewodniczący
• Katja Becker (German Research Foundation, DFG)
• Katarina Bjelke (Swedish Research Council, VR)
• Anna Di Ciaccio (National Institute for Nuclear Physics, INFN)
• Tjaša Dobnik (Slovenian Research and Innovation Agency, ARIS)
• Christoff Gattringer (Austrian Science Fund, FWF)
• Krzysztof Jóźwiak (Narodowe Centrum Nauki, NCN)
• Torsten Schwede (Swiss National Science Foundation, SNSF)
• Christopher Smith (UK Research and Innovation, UKRI)

Członków zarządu wybrano podczas Zgromadzenia Ogólnego Science Europe, które odbyło się w Oslo w dniach 18-20 listopada. Wydarzeniu towarzyszyły doroczne warsztaty High-Level Workshop on the European Research Area. Podczas obrad dyskutowano m.in. o kierunkach przyszłego programu ramowego FP10, który zastąpi Horyzont Europa, roli dyplomacji naukowej, zasadach odpowiedzialnej współpracy międzynarodowej i kulturze badawczej.

Znamy laureatów konkursu JPND Call 2025 – naukowcy z Wrocławia i Warszawy będą pracować nad systemowymi rozwiązaniami dla poprawy jakości życia pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi.

Finansowanie projektów poruszających problematykę wpływu chorób układu nerwowego na jakość życia pacjentów oraz ich rodzin otrzymały dwa polskie zespoły badawcze.

Naukowcy z Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu pod kierownictwem dr hab. Doroty Marii Szcześniak będą opracowywać ścieżkę opieki uwzględniającą potrzeby osób cierpiących na rzadkie postaci chorób otępiennych w stadium umiarkowanym i zaawansowanym.

Projekt łączy zespoły, organizacje pacjenckie, specjalistów, a przede wszystkim pacjentów i ich bliskich z sześciu krajów europejskich. Kluczową częścią projektu jest podejście partycypacyjne, w którym osoby dotknięte doświadczeniem choroby biorą czynny udział w tworzeniu rozwiązań służących ulepszaniu opieki dostosowanej do potrzeb chorego i jego opiekunów.

Na realizację trzyletniego projektu polski zespół otrzyma ponad 900 tys. zł.

Zespół badaczy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, którego kierownikiem jest prof. dr hab. Magdalena Kuźma-Kozakiewicz, dzięki zdobytemu grantowi zweryfikuje podstawy biologiczne zespołu opuszkowego (ang. BD) oraz zespołu rzekomoopuszkowego (ang. PBA) wpływające na jakość życia pacjentów ze stwardnieniem zanikowym bocznym (SLA) i ich opiekunów.

Międzynarodowy charakter projektu umożliwi lepsze zrozumienie przyczyn BD i PBA w kontekście kulturowym, systemowym i etycznym oraz wpłynie na dalsze doskonalenie indywidualnego podejścia do opieki i wsparcia dla chorych i ich rodzin.  Zaangażowani w realizację projektu są specjaliści w zakresie neuropsychologii, patologii mowy, nauk społecznych i neuroobrazowania oraz osoby posiadające wieloletnie doświadczenie w opiece nad pacjentami z SLA.

Budżet polskiej części trzyletniego projektu to 890 tys. zł.

O konkursie JPND Call 2025

Konkurs powstał we współpracy Narodowego Centrum Nauki (NCN) z siecią JPND (EU Joint Programme – Neurodegenerative Disease Research). W ramach niego finansowanie otrzymać mogą projekty międzynarodowe dotyczące lepszego zrozumienia czynników wpływających na jakość życia pacjentów i ich rodzin oraz opracowanie bardziej adekwatnych koncepcji łatwo dostępnego wsparcia dla osób z chorobami neurodegeneracyjnymi w umiarkowanym i zaawansowanym stadium oraz u schyłku życia. Temat konkursu JPND Call 2025 brzmiał Health and social care research with a focus on the moderate and late stages of neurodegenerative diseases.

O finansowanie mogły starać się konsorcja międzynarodowe złożone z co najmniej trzech zespołów badawczych pochodzących z co najmniej trzech różnych krajów biorących udział w konkursie. Konsorcja nie mogły być jednak złożone z więcej niż siedmiu zespołów badawczych. Kierownik polskiego zespołu musiał posiadać co najmniej stopień naukowy doktora.

Kraje uczestniczące w konkursie: Belgia, Czechy, Francja, Holandia, Irlandia, Kanada, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Polska, Słowacja, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Węgry, Włochy.

Łącznie w konkursie finansowanie uzyskało 7 projektów, w tym 2 z udziałem polskich grup badawczych.

Wspólnie z siecią Long-Term Joint EU-AU Research and Innovation Partnership on Sustainable Energy  (LEAP-SE) ogłaszamy konkurs LEAP-SE Cofund Call 2026 na międzynarodowe projekty badawcze dotyczące transformacji energetycznej i energetyki bazującej na odnawialnych źródłach energii. O finansowanie mogą ubiegać się międzynarodowe konsorcja złożone z partnerów pochodzących z co najmniej czterech krajów z Europy i Afryki, które biorą udział w konkursie.

W konkursie można zaplanować projekty badawcze trwające 2 lub 3 lata, których problematyka obejmie jeden z poniższych tematów:

• Assessment of Renewable Energy Sources (RES) and integration of RES in sustainable energy scenarios,
• End-of-life and second‐life management and environmental impact of RE components,
• Smart stand‐alone systems,
• Smart grid (different scales) for off grid application,
• Processes and appliances for productive uses (agriculture, mobility and industry),
• Innovative solutions for priority domestic uses (clean cooking and cold chain),
• Production and utilization of Green Hydrogen.

Konsorcja mogą składać się z krajów uczestniczących w konkursie:

• Afryka: Algieria, Egipt, Kamerun, Kenia, Maroko, Republika Południowej Afryki, Senegal, Tunezja, LGI (organizacja zrzeszająca kraje afrykańskie bez dostępnego krajowego finansowania w konkursie)
• Europa: Austria, Belgia, Francja, Niemcy, Polska, Rumunia, Słowenia, Turcja, Wielka Brytania, Włochy.

Co najmniej dwa podmioty w projekcie powinny pochodzić z dwóch różnych krajów członkowskich UE lub krajów stowarzyszonych w Programie Horyzont Europa oraz co najmniej dwa podmioty powinny pochodzić z dwóch krajów członkowskich Unii Afrykańskiej.

Konkurs jest dwuetapowy. W I etapie należy złożyć wspólny wniosek wstępny (pre-proposal) wraz z partnerami zagranicznymi. Najwyżej ocenione zespoły badawcze zostaną zaproszone do złożenia wspólnych wniosków pełnych (full proposals) w II etapie. Termin składania wniosków wstępnych upływa  5 lutego 2026 r., a wyniki konkursu będą znane do końca listopada 2026 r.

Na projekty badawcze realizowane przez polskie zespoły naukowe w konkursie LEAP-SE Cofund Call 2026 Rada NCN przeznaczyła środki w wysokości 750 000 EUR.

Osoby zainteresowane udziałem w konkursie zapraszamy na webinar informacyjny dla wnioskodawców, który odbędzie się 24 listopada. Udział w webinarze będzie możliwy po wcześniejszej rejestracji.